Majstori baroka – Georg Fridrih Hendl

Reč je o zrelim kompozicijama koje je autor napisao između 1724. i 1726. godine, u vreme kada je bio afirmisan kao jedan od najznačajnijih kompozitora u Londonu. Sonate za blok-flautu predstavljaju vrhunska ostvarenja u ovom žanru, ali su, nažalost, ostala zanemareni deo opusa ovog baroknog majstora, i nisu bile često na koncertnom repertoaru. Sa jedne strane zbog toga što je njihova namena u prvi mah didaktička, a u najvećem delu zbog mnogo veće popularnosti Hendlovih vokalno-instrumentalnih ostvarenja.

Blok-flauta je bila jedan od omiljenih instrumenata u to vreme, a Hendl ju je često upotrebljavao u svrhu jednostavnog tonskog bojenja, karakterizacije različitih situacija ili oslikavanja idiličnog raspoloženja. Ovom instrumentu posvetio je šest sonata koje se nalaze u opusu broj 1, i koje su komponovane kao vežba za šifrovani bas za princezu Anu, ćerku kralja Džordža II.

Sonate za blok-flautu Georga Fridriha Hendla mogu se posmatrati i kao dua, s obzirom na odnos koji je uspostavljen između blok-flaute i baso kontinua, kao i zbog njihove međusobne korespondencije. Dok je blok-flauta nosilac melodijske linije, baso kontinuo ima svoju vrlo izražajnu i aktivnu liniju, koja nema samo ulogu harmonske podloge, već je skoro ravnopravni učesnik u muzičkom toku, koji podupire i nagoveštava zbivanje u melodiji, te su ova ostvarenja jedinstvena u svom žanru. Polazište predstavlja crkvena sonata, koju je Hendl potom izmenio u skladu sa svojim preferencijama, a pretpostavlja se i željama onih kojima su ove sonate bile namenjene. Svih šest sonata građene su na kontrastnom nizanju stavova, kojima se postiže dramatičnost koja je slična onoj u autorovim oratorijumima. Četvorostavačnu šemu je neretko proširivao na pet i više stavova, na taj način se približavajući svitnoj formi, a pored te modifikacije, u nekim primerima uvodi igračke ritmove unutar stavova, te izmene postoje i na nivou karaktera. Tako, postoje stavovi koji imaju odrednicu: u tempu gavote, a la sičilijana, ili kao u Sonati u Ef duru broj 11, finalni stav je u dvanaestosminskom taktu, u duhu engleske igre hornpajp. Ipak, plesni karakter nije u prvom planu, i u Hendlovim sonatama za blok-flautu više ima ulogu da oboji muzički sadržaj ili doprinese samoj dramatizaciji i progresu muzike.

Autorka: Saša Tošković