Gaetano Doniceti: Favoritkinja

Nastanak opere Favoritkinja vezan je za Donicetijev "pohod" na Pariz koji je započeo 1838. godine. Jedna od pordužbina za italijanskog maestra bila je i opera semiserija Anđeo iz Nizide za salu Ventadur teatra Renesans, bazirana na priči o ljubavnici španskog kralja, koja je zaljubljena u prognanog viteza. No, kako je pozorište zapalo u finansijske nevolje, Doniceti je ostao bez pozornice na kojoj bi prikazao svoje novo delo. Slavna mecosopranistkinja Rozina Stolc, koja je kao miljenica direktora opere iza kulisa upravljala pariskom operskom scenom, izrazila je želju da se Anđeo iz Nizide postavi u Operi, ali pod uslovom da ona tumači jedini ženski lik. Doniceti je zbog toga uz pomoć Ežena Skriba preradio svoju operu i nazvao je, ne bez fine ironije, Favoritkinja ili u prevodu miljenica, omiljena. Nova verzija dela, na francuskom jeziku, posedovala je sve vizuelne elemente raskošne operske freske koja je odgovarala ukusu pariske publike. Radnja je prebačena u XIV vek, na dvor kralja Alfonsa XI, koji se bori protiv Mavara. U centru zbivanja je kraljeva ljubavnica Leonora Guzman koja ima sve prerogative kraljice, dok se tokom opere prepliću prikazi velike vojne pobede, religioznog zanosa, kao i moć crkve i njena borba protiv kraljeve miljenice.

U Favoritkinji preovladava, romantičarska tema par excellence, a to je tema sukoba između časti, duhovnih težnji i telesne strasti. Premijera opere upriličena je 2. decembra 1840. godine, a pored Rozine Stolc glavnu mušku ulogu – ulogu Fernana – pevao je slavni tenor Žilber Dipre, koji je bio primo uomo i u Donicetijevoj Lučiji od Lamermura. Opera je doživela veliki uspeh, a do 1918. godine je u kontinuitetu bila na repertoaru pariske Opere gde je postavljena čak 692 puta. Izvan Francuske, ova opera je poznata u svojoj skraćenoj, okrnjenoj i nezgrapnoj italijanskog verziji, koju sam Doniceti nije ni odobrio, niti je na njoj radio.

Urednica emisije: Ksenija Stevanović