Umetnost interpretacije – Nelson Freire

Pišući o izuzetnom životnom putu ovog umetnika, muzikolog Stefan Cvetković je naveo: „Priča o dečaku koji se iz siromašne brazilske provincije snagom talenta uspeo na vrh svetske pijanističke scene, priča je o životu posvećenom muzici, pronalaženju puta kojim je iskustvo i osećajnost moguće iskazati kroz tonove, priča o duboko emotivnoj umetnosti koja se usred hladnog tehnokratskog sveta uzdigla kao putokaz prema zaboravljenim vrednostima života, ka potisnutim dimenzijama ljudskosti... Nelson Freire jedan je od retkih savremenih pijanista čija priča zrači jedinstvenom harizmom iskrenosti koju je moguće doživeti sa svakim pojedinačnim tonom, frazom čije dejstvo ima onu tako dragocenu oplemeniteljsku snagu, katarzičan efekat koji iziskuje potrebu uvek novog slušanja, potrebu da se iznova proživi svaka umetnikova muzička ispovest... Neodoljiva moć Freireovih tonskih tkanja već više od šezdeset godina nadahnjuje muzičke poklonike širom sveta, a svaki njegov novi nastup ili diskografsko izdanje očekuje se sa uzbuđenjem, kao prilika da se na uvek drugačiji način zaviri u lavirint sopstvene osećajnosti..." reči su Stefana Cvetkovića.

Nelson Freire rođen je u Brazilu 1944. godine, a najranije poduke iz klavira dobio je od sestre. Prvi javni nastup imao je već sa pet godina kada je izveo poznatu Mocartovu Sonatu u A-duru, a sa dvanaest bio je solista u Betovenovom Petom klavirskom koncertu. Ostala su to prva muzička sećanja velikog umetnika, događaji koji su bili rana najava velikih uspeha koji će uslediti. Prvi među njima bila je pobeda na Međunarodnom pijanističkom takmičenju u Rio de Žaneiru u čijem su žiriju bile Margarit Long i Lili Kraus. Ovaj trijumf omogućio je Freireu da nastavi studije u Beču, gde će provesti naredne četiri godine u klasi Bruna Zajdlhofera. Ovaj period života i učenja, Nelson Freire će krunisati osvajanjem prvog mesta na takmičenju Vijana da Mota u Lisabonu 1964. godine, kao i na takmičenju Dina Lipatija u Bukureštu. Internacionalnu karijeru Freire je započeo, međutim, još 1959. godine, koncertima u Evropi, Sjedinjenim Američkim Državama, Japanu i Izraelu. U narednih nekoliko decenija, Freire će nastupati sa poznatim orkestrima sveta, sarađujući sa dirigentima poput Pjera Buleza, Lorina Mazela, Andre Previna, Seiđija Ozave. Najširoj publici postao je poznat po svojim albumima za brojne izdavačke kuće poput Teldeka, Soni klasikala, Filipsa i Dojče gramofona, te kao jedan od ekskluzivnih umetnika londonske diskografske kuće Deka za koju je snimio četrnaest visokotiražnih albuma sa delima kompozitora romantičarske epohe i ranog dvadesetog veka. Njegovi albumi sa ostvarenjima Frederika Šopena, Roberta Šumana i posebno Franca Lista oslikavaju umetnički razvoj i sazrevanje Nelsona Freirea koji je važio za jednog od najoriginalnijih tumača ovih kompozitora. Kako kritika navodi u jednoj od brojnih pohvala, specifičnost Freireove interpretacije proističe iz karakterističnog tona kojim pijanista ostvaruje jedinstvenu zvučnu teksturu, postiže posebnu atmosferu, nalik kakvoj muzičkoj poeziji..

Autor teksta: Stefan Cvetković
Urednica emisije: Ivana Neimarević