Muzej zvuka

Ovaj savremenik Palestrine i Lasa, rođen je 1550. godine u Sloveniji, tačnije u Kranjskoj. Iako danas ima i oprečnih mišljenja, pretpostavlja se da je njegovo ime na rođenju bilo Jakob Petelin, a da su kasnije verzije njegovog imena – Jakob ili Jakobus Galus i Jakob Hendl, zapravo latinska i nemačka verzija njegovog prezima koje je značilo „petao”. Obrazovanje je sticao u najstarijem slovenačkom samostanu – cistercitskoj opatiji Stični, a Kranjsku je napustio sredinom šezdesetih godina šesnaestog veka, putujući u Češku, Moravsku i Šleziju. Galus je na kratko bio i član bečke dvorske kapele, kao i kapelmajstor biskupskog dvora u Olomoucu, gde mu je i štampana prva kompozicija. Godine 1585. godine nastanio se u Pragu, gde je postao kantor crkve Svetog Jovana na bregu, gde će ostati do svoje smrti. U Prag je Galus došao kao već formiran i uspešan autor, te u narednim godinama u ovom gradu iz štampe izlaze četiri knjige njegovih moteta, a 1589. i tri zbirke madrigala koje je kompozitor nazvao Harmonija morales. Ovoj kolekciji, ubrzo je dodao poslednji tom, da bi sve četiri knjige bile objedinjene pod nazivom Moralija, štampane nakon smrti autora 1591. godine.

Ove zbirke zasnovane su na poučnim ili filozofskim latinskim izrekama, i epigramima, veoma popularnim u humanistkičkim krugovima u Pragu tokom vladavine svetog rimskog cara Rudolfa II. U predgovoru zbirke Harmonije morales i Moralija, Galus je sebe opisao kao „strastvenog privrženika humanističke misli” i latinskog jezika koji je smatrao „vladarem svih jezika”. Ono što je donekle izuzetak u pozno-renesansnoj praksi, jeste upotreba latinskog u madrigalima, koji su po pravilu bili pisani na italijanskom jeziku. Svoje razloge za ovaj izbor, Galus daje u predgovoru, navodeći da je odabrao tekstove na latinskom jer se mogu razumeti širom Evrope, kao i da je ovaj jezik zapostavljen u žanru madrigala. Tako se u sto kompozicija sačuvanih u zbirci Moralija pronalaze latinske izreke, epigrami i maksime, ali i latinskim tekstovi Ovidija, Vergilija, Katula, Horacija i Marcijala, kao pojedinih Galusovih učenih savremenika iz Praga.

Inače, pored Moralije, iza Galusa je ostao jedan od najvećih muzičkih opusa, sa više od 550 dela. Napisao je više od dvadeset misa, najčešće zasnovanih na motetima savremenika, kao i monumentalni Opus muzikum, koji je obuhvatao četiri zbirke moteta, za liturgijsku godinu i praznike, u kojima je bilo ukupno 374 dela.

Urednica emisije: Ivana Neimarević