Algis Uždavinjis: Mističko iskustvo, samospoznaja i sjedinjenje s Jednim

Algis Uždavinjis (Algis Uždavinys) je litvanski filozof i naučnik, a živeo je od 1962. do 2010. godine. Bavio se prvenstveno antičkom filozofijom - najviše pitagorejcima, Platonom i Plotinom, a njegova komparativna studija o egipatskoj i grčkoj religiji bila je pionirski hermeneutički poduhvat. Knjige su mu prevedene na ruski, engleski i francuski jezik.

U tekstu „Mističko iskustvo, samospoznaja i sjedinjenje s jednim" Uždavinjis prikazuje proces uspona pojedinačne ljudske duše preko umstvenog sveta do načela celokupnog bića - Jednog. Prikazivanje mističkog iskustva jedinstva ili sjedinjenja sa Jednim prevazilazi okvire diskurzivne analize pojedinačnog predmeta, budući da Jedno sâmo ne pripada redu mnoštva po-jedinačnih bića. Utoliko, momenat ekstaze ili nadspoznajnog jedinstva prevazilazi okvire epistemološke analize odnosa subjekta svesti i spoznatog objekta, zbog čega Plotin koristi mnoštvo alegorija i metafora, kako bi čitaocu na neki način približio tu vrstu iskustva i preusmerio njegov pogled u spoznajnom kretanju. Autor govori o komplementarnosti procesa spoznajnog uspona kroz ontološku hijerarhiju bića i procesa samospoznaje, gde samospoznaja u najvišem smislu rezultuje uvidom u jedan viši tip istine, koji nužno prati potpunu duhovnu realizaciju posredstvom sjedinjenja vlastitog načela sa načelom sveg bića.

Tekst je preuzet iz Uždavinjisove knjige The Heart of Plotinus; the Essential Enneads, koju je objavio izdavač World Wisdom 2009. godine.

U sutrašnjoj emisiji ciklusa PLOTINOVA ANTROPOLOGIJA možete slušati prvi deo teksta „Čovek kao logike psihe (λογική ψυχή)", čiji je autor Aleksandar Risteski koji je i preveo Uždavinjisov tekst.

Urednica emisije Tanja Mijović.