Umivanje prevratnika - Partizanski film

„Šezdesetih godina počela je da se rađa pobuna protiv konformistčkih ideja u filmu, koje su prvenstveno podržane od strane ideoloških i političkih foruma. Određene teme favorizovala je vrhuška, a prije svega su to bili spektakli iz ratnih dana za koje se tvrdilo da su neka vrsta vizuelnih spomenika,samim tim i filmovi od posebnog značaja za društvo. Filmovi sa savremenom tematikom imali su nomenklaturu nepoželjnih tema,koje su izbjegavane."

„Jedan od primjera filmova koji su javno kritikovani svakako je ostvarenje Miće Popovića „Čovek iz hrastove šume",iz 1964.godine. Film govori o četniku Maksimu (tumači ga glumac Mija Aleksić), koji se silom prilika zaljubljuje u mladu partizanku. Ono što se najviše zamjeralo reditelju je mogućnost da se četnik preobrazi,odnosno da dobije ljudske crte iskazane kroz stanje zaljubljenosti, što je lako moglo izazvati saosjećanje u publici. Slika četnika koji se zaljubljuje u partizanku, i u tom zanosu dobija obrise čovjeka a ne zvijeri (kako su stereotipno prikazivani četnici), što se vidi iz scene kada Maksim oslobađa partizana kojeg je trebalo da ubije, prosto je bila neprihvatljiva. Maksim postaje pozitivan junak u očima publike, a njegova popularnost raste tokom filma kada ga devojka u koju je zaljubljen (inače partizanka) navlači u zasjedu gde ga pogađaju partizanski rafali (a, između ostalih, u Maksima pucaju i partizan kojeg je oslobodio i djevojka u koju je bio zaljubljen), čime dolazi do zamjene uloga, tj.partizani postaju negativci u očima gledalaca. U daljim dešavanjima teško ranjenog Maksima pogađaju i četnički kuršumi (jer misle da je prešao na partizansku stranu), tako da on,klečeći i na samrti, rukama hvata stablo hrasta i njegove korijene (korijene zemlje Srbije) i tako umire kao žrtva različitih ideja." ( Iz naučne monografije „Umivanje prevratnika - Partizanski film"; Aleksandar Vranješ)

Gost ovonedeljne Riznice, Radio Beograda 2, je dr Aleksandar Vranješ, profesor političkog komuniciranja, ambasador BIH u Republici Srbiji, pisac naučne monografije „Umivanje prevratnika - Partizanski film", za koju, jedan od recenzenata, reditelj Lordan Zafranović zapisuje: „Jedna vrlo poučna knjiga koja, vodeći čitaoca kroz divno ispričanu istoriju filma, razotkriva istoriju propagande i nakon što je pročitate, neke filmove više nikada nećete gledati na isti način."

Autor i voditelj Dušanka Zeković.