Godišnjak - narodni kalendar

Narodni kalendar, kao način određivanja vremena zasnovan na posmatranju sunčevog hoda i mena meseca, predstavlja jedan od najsloženijih oblika narodnog znanja.

U današnjem izdanju emisije Od zlata jabuka bavimo se pitanjem kako su ljudi u tradicionalnom društvu uređivali godinu, kako su prepoznavali prelaze između godišnjih doba i kako su ovi ciklusi bili povezani sa obredima, poljoprivredom i prazničnom praksom. Istražujemo i nazive za mesece, strukturu nedelje pre uvođenja hrišćanske podele vremena, kao i običaje vezane za prelaz iz zime u leto. Nasleđe ovog narodnog sistema i dalje je prisutno u seoskim kalendarima, obrednim radnjama i praznicima koji se prenose usmenim putem.

Biće reči i o obrednim prelazima u toku godine, poput prolećne i jesenje ravnodnevice – koji su u narodu označavali početak novih obrednih ciklusa i prelaze između radnih i perioda odmora. Posebna pažnja posvećena je prazniku letnika, kao i starim običajima koji prate obnovu prirode i domaćinstva. Kroz analizu terminologije, rituala i verovanja, nastojimo da rasvetlimo slojeve narodne koncepcije vremena koji su, uprkos savremenim sistemima merenja, zadržali svoje mesto u kolektivnoj svesti.

Autor: Tijana Golubović