Epsko putovanje ružičastog peska kroz vreme – od leda Antarktika do plaža Australije

Prvi put su se ružičaste pruge u pesku na plaži pojavile u uvali Petrel, na udaljenoj plaži koja se susreće sa Južnim okeanom.

Australijski naučnici utvrdili su da ružičasta boja peska potiče od minerala granata, čijom su starošću, tvrdoćom i poreklom bili iznenađeni.

Kako je istakao geolog Džejkob Mulder sa Univerziteta u Adelejdu, praćenjem sitnih zrna peska sa ove plaže u Australiji geolozi su stigli do neotkrivenog planinskog pojasa ispod antarktičkog leda.

„Zemljina kora konstantno erodira i menja se, sedimentne stene se krune, pa sitne čestice peska nosi vetar. Vode se talože na različitim lokacijama i formiraju se novi slojevi. Geolozi mogu da povuku paralele na ogromnim udaljenostima i dugim vremenskim periodima između naslaga slične starosti”, rekao je Džejkob Mulder.

Za sve su zaslužni minerali granata

Granat je mineral tamnocrvene boje. Kristalizuje se na visokim temperaturama, obično pri sudarima tektonskih ploča, pa se ubraja u veoma važne minerale koji su zaslužni za formiranje planinskih masiva.

Neki od granata koji su pronađeni u uvali Petrel i okolnim formacijama stena poklapaju se sa vremenom lokalnih događaja, kao i formiranja planina u Južnoj Australiji. Ti događaji odigrali su se pre oko 590 miliona godina, 76–100 miliona godina pre nego što se formirao preklopni pojas Adelejda.

Granat se verovatno formirao u vreme kada je kora Južne Australije „bila relativno hladna i neplaninska”. Granat se obično uništava produženim izlaganjem talasima i strujama u okeanu, pa su istraživači zaključili da je verovatno izbio na površinu, čak i ako se prvobitno formirao milionima milja daleko, pre više miliona godina.

Naučnici su otkrili da mogu da povežu ružičasti pesak u uvali Petrel sa slojevima obližnjih glacijalnih sedimentnih stena i sa udaljenim naslagama granata koji su ranije pronađeni u Transantarktičkim planinama na istočnom Antarktiku.

Delovi stena „vire“ iz debelog ledenog pokrivača koji inače potpuno sakriva područje ispod, čineći nemogućim uzorkovanje geologije izvan izloženih vrhova planinskog lanca za koji se smatra da leži ispod.

Smatra se da je skriveni planinski pojas star 590 miliona godina, baš kao i granat analiziran u ovoj studiji, ali naučnici nisu uspeli dobro da ga istraže.

Kako naučnici navode, Australija i Antarktik nekada su bili povezani u superkontinent koji se zvao Gondvana.

Glacijalni pesak bio je bogat granatom koji je nastao mlevenjem iz antarktičkih planina – koje tek treba da ugledaju svetlost dana. To je ledeni pokrivač koji se kretao pravcem sever–zapad tokom kasnog paleozojskog ledenog doba.

„Naslage granata su se zatim skladištile u glacijalnim sedimentnim naslagama duž južne australijske margine”, objašnjava geolog Univerziteta u Adelejdu Stijn Glori, „sve dok ih erozija (još jednom) nije oslobodila, a talasi i plime koncentrisale na plažama Južne Australije. Epsko putovanje kroz zemlju i vreme.”