Dan zaštite prirode Srbije – trebalo bi da nam bude svaki dan

Dan zaštite prirode Srbije je prilika da se ukaže, ne samo na značaj očuvanja prirode za opstanak živog sveta i kvalitet životne sredine i življenja ljudi, već i značaj upravljanja zaštićenim područjima.

Ljudske aktivnosti tokom prošlog veka imale su razoran uticaj na prirodnu vegetaciju i druge resurse. Koliko god se svest o očuvanju životne sredine povećala u poslednjih nekoliko godina, još uvek je dug put do toga da pozitivni koraci pokažu svoje pune rezultate.

Srbija predstavlja jedan od 158 centara svetskog biodiverziteta i šest centara evropskog biodiverziteta. Veliki broj različitih tipova staništa prisutnih u našoj zemlji, od barskih i močvarnih, preko preostalih stepa, peščara i kontinentalnih slatina, do očuvanih šumskih zajednica prašumskog karaktera u kanjonima i klisurama divljih reka i planinskih i visokoplaninskih oblasti, omogućili su prisustvo raznovrsnog biljnog i životinjskog sveta.

Danas u Srbiji postoji gotovo 500 zaštićenih područja. Ona su klasifikovana u sedam vrsta, i to: strogi rezervat prirode, specijalni rezervat prirode, nacionalni park, spomenik prirode, zaštićeno stanište, predeo izuzetnih odlika i park prirode.

Prvo područje koje je zaštićeno na teritoriji današnje Srbije bila je Obedska bara, koja je stavljena pod zaštitu još 1874. godine.

Prostor Beograda ima posebno mesto, jer se počeci zaštite prirode u Srbiji vezuju za XIX vek i prve oblike kontrolisanog korišćenja i sprečavanja uništavanja Avale. Knjaz Miloš je 1859. godine izdao strogu naredbu kontrolisanog korišćenja šuma na Avali kako bi sprečio dalje uništavanje njenih šuma, postavljeni su šumari, kontrolisana je seča, osnovan je šumski rasadnik i organizovano obnavljanje šuma.

Avala je 1936. godine proglašena za nacionalni park, 1946. godine dobila je status dobra od opšteg značaja, a danas je to zaštićeno područje – predeo izuzetnih odlika, na osnovu rešenja skupštine Grada Beograda iz 2007. godine.

Prvo zaštićeno prirodno dobro u Beogradu su četiri primerka himalajskog bora (Pinus excelsa), zaštićena kao spomenik prirode 1949. godine. Na području Beograda počev od 1949. godine do 2016. godine, na osnovu važećih zakona, zaštićeno je ukupno 69 prirodnih dobara.