Ulje na platnu, organske boje i drveni ram - odličan obrok za gljivice, kako se odbraniti

Govoreći o gljivicama, rukovodilac projekta naučnika sa Biološkog fakulteta Nikola Unković, naglašava da je reč o grupi organizama koja ima izuzetne sposobnosti produkcije enzima koji mogu da razgrade praktično svu materiju - od kamena, preko metala, do plastike i naravno, organskih materija.

„Neka kulturna dobra su napravljena od materijala koji su mnogo prijemčljiviji za same gljive, odnosno, imaju veću bioreceptivnost. Na primer, ako govorimo o savremenoj umetnosti, kao što su skulpture od masti ili žitarica, vrlo je jasno da su one u roku od nekoliko dana hrana za gljivice", objasnio je, u Beogradskoj hronici, Unković vreme razlaganja u odnosu na materijale.

Kada je reč o slici koja je zapravo ulje na platnu, uz drveni ram i lan u materijalu, kao i uz boje koje se mešaju sa organskim vezivima, kao što su jaja, Unković dodaje da je tu, na samom umetničkom delu - sve što gljive mogu da iskoriste za ishranu.

U slučaju kamenih skulpura, hranjiva materija se i tu može naći jer dolazi iz vazduha i nagomilava se.

Za otkrivanje procesa u koji su gljivice ušle svojom aktivnošću, razvijen je set metoda.

„Te metode koristimo kada stignemo na lokalitet, detektujemo šta tu ima, od samog posmatranja, beleženja simptoma oštećenja, a tu je i metoda ATP bioluminiscencije kojom mi najpre brisevima pokupimo svu organsku materiju, spore, bakterije, gljive, ubacimo u jedan kontejner i dolazi do enzimske reakcije gde se oslobađa svetlost i aparat meri tu svetlost", objašnjava Unković.

Dodaje da potom, u zavisnosti od količine oslobođene svetlosti, dolazi se do rezultata o tome da li je ispitivana površina „bezbedna zona", ili zona opreza ili opasnosti.

Kada se utvrdi „zona opasnosti" primenjuje se dalji set metoda.

Posmatraju se oštećene površine, utvrđuje postojanje biofilma, odnosno zajednica mikroorganizama koje su udružene, i na kraju, utvrđuju se premazi i jedinjenja koja bi mogla da zaštite ugrožene površine.

U pitanju je rad u okviru dvogodišnjeg projekta. Grupa istraživača se potrudila da obuhvati što više materijala od kojih se prave umetnička dela, među kojima je i plastika. Sakupljeni su uzorci sa starih kioska koji su napravljeni od sličnog materijala a u cilju razrade „zelenog pristupa" kako bi se otkrile mogućnosti razlaganja plastike uz pomoć gljiva.

Komentarišući izložena umetnička dela u galerijama i muzejima širom sveta, Unković kaže da je, bez obzira na savremene tehnologije i stepen zaštite, proces uticaja mikroorganizama neminovan.

„Mi možemo da ih kontrolišemo. Te galerije u svetu i kod nas, imaju sisteme za kontrolu vlažnosti vazduha i temperature, i to su dva glavna faktora, koja, ako nisu adekvatna, pospešuju rast gljiva. Danas je sve veća potraga za prirodnim produktima, odnosno za biokontrolom. Imamo veoma obećavajuće rezultate", rekao je.

Kaže da su sprovedena preliminarna ispitivanja na bakterijama i gljivama, i da ima „par kandidata" među bakterijama koje „obećavaju".