Zapisi o ljudima sa margine – Đarmati o kralju beogradskih apaša

Majmunac: kralj beogradskih apaša, još jedno je svedočanstvo o tamnoj strani naše istorije, skrojeno po modelu autorovih ranijih dela. Ovog puta, Šimon Đarmati, kroz priče o gospodi lopinama, kicošima i kokošarima, osvetljava začetke kriminogenih društvenih struktura.

Početkom dvadesetog veka ulicama Pariza harali su apaši, organizovane bande pljačkaša i podvodača. Slične kriminalne grupe, ubrzo su se pojavile i u Beogradu. Najtipičniji među njima bio je Dragutin Dragi Mitrović – poznatiji kao Majmunac.

„Naime on je 30 godina bio na meti policije kao što su mnoge kuće bile na njegovoj meti. Nije on bio ništa poseban u tom smislu, možda su neki bili i bolji – pod znacima navoda, ali prosto on je trajao 30 godina. Bio je dobar zanatlija, dobro je radio sa testericama, bežao je iz zatvora, bio je simpatičan onima koji su ga okruživali, i to je nešto što ga je uzdvajalo i zato sam ga ja nazvao kraljem apaša", kaže autor Šimon A. Đarmati.

Osim o kralju beogradskih apaša, profesor Đarmati piše i o drugim specifičnim članovima bande – internacionalnom apašu Milanu Đoriću, kraljici dragulja – Pepici Trauber, lopovu džentlemenu – Ivanu Kolomanu Rajteru... A sve na osnovu iscrpno istražene arhivske građe.

„Arhivi su tu dragoceni, ali tu su i novine iz tog vremena koje su izuzetno svedočanstvo onoga što se dešavalo i tu nema tajni, nema prevara. To je ono što se dešavalo, novine su o tome pisale, i to mi je jedan od dragocenijih izvora", dodaje Đarmati.

Iako stvara na osnovu faktografskih podataka iz gradskih istorijskih arhiva, periodika i crkvenih knjiga, Šimon Đarmati razvio je prepoznatljiv stil koji kritika naziva đarmatijevskim.