Rezultat višedecenijskog rada – predstavljen kompletan prepis „Dušanovog zakonika”

Zbornik rukopisa Dušanova zakonika u sedam tomova sadrži sve do sada poznate prepise, ukupno 27 počev od najstarijih Struškog i Atonskog, do Hopovskog koji je otkriven pre nekoliko godina.

Rad na zborniku počeo je akademijin odbor za izvore srpskog prava 1938. godine, nastavljen je posle Drugog svetskog rata, a prva knjiga objavljena je 1975. godine.

Učestvovale su generacije pravnika, istoričara i lingvista.

„Izdavanje Zakonika cara Dušana donetog na saborima 1349. te i 1354. godine za našu nauku i uopšte za našu javnost događaj od izuzetne važnosti jer je Dušanov zakonik jedan od najznačajnijih pravnih spomenika za proučavanje zakonodavstva i uopšte života srpske srednjovekovne države”, izjavila je akademik Mirjana Živojinović.

Zakon je usvojen kako bi se srpsko carstvo uredilo propisima za sve podanike.

Propisana su prava i obaveze staleža i odnosi među njima.

Na taj način uvodio se red u državi.

Iako je nastao po uzoru na Vizantijsko pravo, Dušanov zakonik po mnogo čemu je originalno delo.

„Originalno je utoliko što su mnoge njegove odredbe u stvari potiču iz običajnog prava, i prvi put su praktično Dušanovim zakonom zapisani. Tu nema nikakve sumnje i originalno je na kraju krajeva i utoliko što u vreme kada je donet, svi zakonici tadašnje Evrope su bili pisani na latinskom jeziku, dakle to je jedini zakonski zbornik toga vremena koji je pisan na narodnom jeziku”, kaže prof. dr Đorđe Bubalo, jedan od urednika Zbornika.

„Ali ne razgovornim jezikom, nego jezikom državne kancelarije, Dušanov zakonik je i bogat izvor srpske srednjovekovne leksike. Mi se tu upoznajemo sa nekim interesantnim pojmovima za koje inače i ovako znamo, pojam recimo sebar, ili recimo baština, ili prćija, kefalija i tako dalje”, dodaje prof. dr Viktor Savić.

Originalni rukopis Zakonika nije sačuvan, a prepisi se čuvaju u Narodnoj biblioteci Srbije, Univerzitetskoj i Patrijaršijskoj biblioteci, Muzeju pravoslavne crkve, Biblioteci Matice srpske i Narodnom muzeju u Vršcu.

Osim u Srbiji, postoje prepisi i u Rusiji, Češkoj, Bugarskoj, Hrvatskoj i Grčkoj.