Predstavljena monografija „Riznica Saborne crkve u Beogradu“

Početkom 2023. godine, u saradnji Muzeja Srpske Pravoslavne Crkve i Saborne crkve u Beogradu, a po blagoslovu Njegove Svetosti Patrijarha srpskog g. Porfirija, pokrenut je projekat pod nazivom Otvorimo riznicu Saborne crkve sa ciljem da se izvedu konzervatorsko-restauratorski radovi na vrednim predmetima riznice hrama Svetog arhangela Mihaila, kako bi se trajno sačuvali za buduća pokolenja i učinili dostupnima javnosti.

Promociji je prisustvovala ministarka kulture Maja Gojković koja je istakla da većinu kulturnog nasleđa srpskog naroda čini baština i duhovno nasleđe Srpske pravoslavne crkve.

U nastojanju da se pruži celokupan uvid u viševekovni značaj ovog duhovnog i kulturnog središta kako prestonice tako i Srpske Pravoslavne Crkve, projekat je obuhvatio i publikovanje kapitalne monografije Riznica Saborne crkve u Beogradu. Ova vredna publikacija je izdanje Muzeja Srpske Pravoslavne Crkve koje je uz podršku Ministarstva kulture Republike Srbije pripremljeno kao druga knjiga u ediciji Riznice Srpske Pravoslavne Crkve, čiji su urednici jerej dr Vladimir Radovanović i dr Miljana Matić. Saizdavači knjige su Saborna crkva u Beogradu i Institut za istoriju umetnosti Filozofskog fakulteta u Beogradu.

Pred čitalačkom publikom je sada nova knjiga o Sabornom hramu koja pruža novi pogled na istoriju, arhitekturu, slikarstvo, a posebno na riznicu hrama koja je studiozno obrađena. Monografija je upotpunjena posebnim poglavljem posvećenim samo riznici sa širom uvodnom studijom i katalogom sa detaljnim opisima pedeset odabranih rizničkih predmeta. Ovo poglavlje, kao i celokupnu knjigu, krase jedinstvene i visokokvalitetne fotografije u boji autora Aleksandra Radosavljevića, ali i vredni arhivski snimci, navodi se na portalu spc.rs.

Svedok značajnih istorijskih događaja

Saborna crkva je tokom svoje istorije neretko bila centar mnogobrojnih svečanih događaja poput venčanja kneza Milana Obrenovića i kneginje Natalije (1875), kralja Aleksandra Obrenovića i kraljice Drage (1900), krunisanja kralja Petra I Karađorđevića (1904), ustoličenja patrijaraha Dimitrija Pavlovića (1920), Varnave Rosića (1930) i Gavrila Dožića (1938), opela i pogreba članova vladarskih porodica i poglavara Srpske Pravoslavne Crkve, ali i opštenacionalno važnih istorijskih događaja kakav je prenos moštiju Svetog despota Stefana Štiljanovića, Svetog kneza Lazara i Svetog cara Uroša (1942).

Saborni hram istovremeno je i mesto na kome počivaju posmrtni ostaci srpskih kneževa Miloša i Mihaila Obrenovića, mitropolita srpskih Mihaila, Inokentija, Antima, patrijaraha srpskih Gavrila i Vikentija i narodnih učitelja i velikana srpske prosvete i kulture Dositeja Obradovića i Vuka Karadžića.

Predstavljajući ogledalo identiteta srpskog naroda, Saborna crkva u svojoj riznici čuva predmete koji ukazuju na kontinuitet aktivnog liturgijskog života i raznovrsnost umetničkih, društveno-ekonomskih i političkih prilika perioda u kom je pretrajavala.

Autori tekstova za Monografiju u izdanju Muzeja Srpske pravoslavne crkve, dr Igor Borozan i dr Vuk Dautović, bili su gosti emisije Riznica, Dušanke Zeković na Radio Beogradu 2.