Svi znate za beogradsku, ali pirotska Jatagan mala je starija i još postoji

Jedna od specifičnosti Pirota – osim osnovne podele na Tijabaru i Pazar – jesu mahale, jer se Piroćanci, uprkos savremenom načinu života, i dalje najlakše prepoznaju po nadimcima i mahalama u kojima su odrastali.

Jatagan mala je jedna od njih, a na zanimljivu prošlost ovog dela grada, podseća tek poneka oronula kuća, miris muškatli i hrizantema, gotovo zaboravljeni šimšir pored zarđale pumpe za vodu. Mnogih aktera tih vremena odavno nema, ali su ostale priče i sećanja.

„Mislim da je iz mahala u Pirotu poteklo najviše poznatih ljudi – sportista, muzičara...“, kaže muzičar Vasilije Petrović.

Istorijski podaci govore da Jatagan mala spada u mlađa pirotska naselja.

„Naselje nosi turski naziv po dugačkom nožu – jataganu, koji se, između ostalog, izrađivao i u pirotskim kovačnicama. Međutim, u ovoj mali nije pravljena ova vrsta oružja, nego je tako nazvana zbog specifičnog oblika koji podseća na ovaj dugačak nož“, objašnjava istoričarka Mila Panajotović.

Prema njenim rečima, u istorijskim spisima se pominje krajem 19. veka.

Osim muzičara, humorista, „jakih“ momaka, golubara i ribara, u Jatagan mali stasavali su i fudbaleri.

„S obzirom na to da sam ja iz sveta fudbala, uvek smo igrali mi iz Jatagan male protiv Donje male, a tu je bilo svega, i čarki, i lepog druženja“, priseća se bivši fudbaler Jovan Loki Stanković.

Jatagan mala je posle Drugog svetskog rata bila i deo industrijske četvrti Pirota.

Zanimljiv je podatak da su se baš u Jatagan mali razvijali neki od najpoznatijih pirotskih brendova – mlekara koja je proizvodila velike količine kačkavalja, tekstilni gigant „Prvi maj“, a tu se nalazi i ćilimarska zadruga iz 1902. godine u kojoj se i danas tkaju pravi pirotski ćilimi.