Sećanje na stradanje u Dragincu kod Loznice

U biblioteci Vukovog zavičaja u Loznici predstavljena je knjiga "Od slobode do stratišta" Đorđa Vukmirovića, koja podseća na manje poznati genocid tokom Drugog svetskog rata, koji je u selima Gornjeg Jadra, počinjen nad srpskim civilima. Prvi zločin zabeležen je u selu Draginac, i prethodio je onima koji su, nekoliko dana kasnije, izvršeni u Kraljevu i Kragujevcu.

Oktobra 1941. godine, među više od dve i po hiljade žena i staraca, u Dragincu i okolnim selima je na najokrutniji način ubijeno i trista petoro dece mlađe od deset godina, i dve tek rođene bebe. U znak odmazde, nemačka tristačetrdeseta divizija dovedena je sa namerom da svirepošću zastraši srpski narod.

"Nemci su po spiskovima ubijali i streljali su, a poslednja dva dana 18-og, 19-og, čak i 20-og oktobra bili su toliko surovi da je to čoveku strašno i da izgovori. Bukvalno su raznosili ljude bombama, bez ikakvog spiska da i ne znamo koliko je stradalo. Ja sam popisao 2677, ne znači da je spisak konačan", ističe Đorđe Vukmirović, istoričar i autor knjige.

Svi pobijeni meštani jadarskih sela zatrpani su u zajedničke grobnice koje su uređene posle rata. Njihovi posmrtni ostaci preneti su 1961. u zajedničku spomen-kosturnicu u Dragincu, kraj koje se žrtvama za nezaborav, počast ukazuje svakog oktobra. Ipak, o streljanju civila iz Jadra i dalje se malo govori i zna.

"I da smo daleko više znali o stradanju u Šapcu, stradanju Kraljeva i pogotovo Kragujevca, dok je stradanje naroda iz ovog kraja nekako ostalo po strani od strane istoričara koji su bili najposvećeniji proučavanju istorije Drugog svetskog rata u Srbiji", navodi Mira Radojević, profesor istorije na Filozofskom fakultetu u Beogradu.

1. avgusta 1941. godine Loznica je bila prva varoš oslobođena od Nemaca, zbog toga je, kažu, i imala krvavi oktobar u Jadru iste godine. Iako je svaka žrtva strašna, istoričari podsećaju da je Draginac bio najveće stratište, čak veće i od Kragujevca. I dok je decenijama zločin u Gornjem Jadru bio zaboravljen, nepravda je, tvrde, ispravljena u knjizi koja će u budućnosti predstavljati jedini dokaz o stradanju koje su nedužna deca, ali i žene i starci platili za slobodu.