Liverpulov Kop - sećanje na izgubljenu bitku u Burskom ratu

Tifozi, huligani, ultrasi, navijači ili jednostavno ljubitelji fudbala koji organizovano sa tribina stadiona posmatraju meč voljenog kluba pripadaju jednom delu kulture koji se odvaja od dominantne.

Često karakterističnih naziva, neformalnog liderstva i zajedničkog interesovanja, a sve u cilju i zarad ljubavi prema klubu.

Pripadnici takozvane Čikaške škole, sociolozi i antropolozi bili su začetnici u proučavanju supkultura, a šezdesetih godina 20. veka su na osnovu tada popularnog panka i oformljenih navijačkih grupa, definisali pojam - supkultura. 

Navijače često nazivaju dodatnim igračem, jer navijanjem i podrškom pomažu akterima na terenu i timu kojeg bodre da izađe iz utakmice kao pobednik.

Mnogi ljubitelji fudbala su se povukli u udobnost i komfor doma, te putem televizijskih ekrana šalju pozitivne signale, a neretko i po koju psovku.  

Neki od onih koji iz fotelja prate razna sportska nadmetanja bili su neposredni akteri jedne sportske priredbe, ali su zbog sigurnosti ili već nekog drugog razloga "povukli" sa tribina stadiona.

Preimenovanje stadiona

Proslavljeni francuski fudbaler Erik Kantona nedavno je u intervjuu za Atletik povodom spozorstava i krupnog kapitala u fudbalu, između ostalog rekao da su pojedini timovi preimenovanjem stadiona u imena sponzora ili vlasnika kluba izgubili dušu i istoriju.

„Srećom, Old Traford je i dalje Old Traford, a Enfild je Enfild. Možete li zamisliti da Old Traford dobije sponzorsko ime? Ako to urade - žao mi je, ali ja više neću biti navijač Junajteda i odustajem od fudbala, zauvek", podvukao je Kantona.

Ono što su crkve, sinagoge, katedrale i druga svetilišta za vernike, reklo bi se da su za fudbalske navijače - stadioni.

Uglavnom, vikend, odnosno nedelja je dan kada vernici, ali i fudbalski zaljubljenici uz bližnje provode vreme na liturgiji, misi ili pak na devedesetominutnom nestrpljivom bdenju uz jednu želju - da voljeni klub pobedi!

Fudbal je još u povoju inficirao razne društvene skupine i iz toga je usledilo osnivanje sportskih društava, a u tom procesu ni verske zajednice nisu bile izvan, naprotiv.

Primera radi, dve godine nakon što su radnici železare u Mančesteru osnovali Njuton hit (Mančester junajted), vernici, protestanti, mahom iz dobrostojećeg staleža u drugom delu grada osnovali su Sent Mark (Mančester siti).

Ukoliko bismo na dve suprotne strane postavili radničku i građansku klasu Engleske s kraja 19. veka, a između navijača - koji su pripadali i jednom i drugom staležu - postavili fudbal, uvideli bismo da ih je igra na travnatom terenu povezivala, a zatim i razdvajala u ljubavi prema voljenom klubu.

Navijanje i pozorište 

Skandiranja, povici i pesme sa tribina su neizostavni deo kada je reč o pružanju podrške, najčešće na najvatrenijoj strani stadiona. Primerice na Liverpulovom Enfildu to je Spion Kop tribina.

Ljubiteljima fudbala poznata je jedna od najčuvenijih navijačkih pesama: "You'll never walk alone", koju navijači iz crvenog dela Liverpula horski pre početka utakmica pevaju.

Zbog konstrukcije, ali i emocija prilikom pevanja iz sveg glasa, tribina Spion Kop na Liverpulovom stadionu deluje kao da je smešteno minimum 11.000 ljudi koji pevačkim sposobnostima razpolažu glasom Džerija Marsdena.

Pomenuta pesma prvi put je izvedena u mjuziklu Vrteška 1945. godine u Brodvejskom pozorištu.

Naime, glavni likovi radnje u mjuziklu su Džuli Džordan i njen suprug Bili Bigel. U drugom činu predstave, Neti Fauler, rođaka glavne junakinje peva pomenutu pesmu kako bi utešila i ohrabrila Džuli nakon ubistva njenog supruga Bili Bigela, koji je izvršio samoubistvo kako bi izbegao hapšenje nakon neuspele pljačke banke.

Dakle, reč je o elegičnoj, ljubavnoj pesmi koja u jednom stihu govori o tome da voljena osoba "nikad neće hodati sama", što je bio dovoljan razlog da navijači Liverpula prisvoje pesmu za himnu kluba.

Tradicija pevanja pesme YNWA po kome su i poznati navijači Liverpula započeta je 1960-ih godina, a kasnije se sa Enfilda proširila na nekoliko drugih klubova.

Protokom vremena i usavršavanjem fudbalske igre, navijačke grupe su stvorile sopstveni stil i način života zbog kojeg se mnogi plaše, naročito nakon agresivnog iskazivanja ljubavi klubu na tribinama i van njih, uniformisanog izgleda, grupnog nastupa, ali i zbog mnogih vanfudbalskih stvari.

Međutim, navijači uošte, imaju kao i mnoge druge društvene grupe i dobre strane, obično njihova sabornost izlazi na videlo prilikom pomoći nekom pojedincu ili ugroženoj grupi.

Enfild i izgubljena bitka 

Stadion Liverpula nalazi se u delu grada po kome i nosi naziv, Enfild, a izgrađen je 1884. godine, a na njemu su nakon završetka gradnje do 1892. nastupali fudbaleri rivalskog Evertona.

Dom fudbalera popularnih "Crvenih" napravljen je kao i većina stadiona, vremenom se modernizovao i širio. Sada ima četiri tribine, simbolično imenovane: Enfild Roud, Keni Dagliš, pomenuti Kop i glavnu tribinu.

Enfild Roud i Keni Dagliš tribine su dvospratne, Kop ima jedan nivo, a glavna tribina tri. Stadion sadrži 54,074 sedeća mesta, a najveća zabeležena posećenost bila je 1952. godine na utakmici protiv Vulverhemptona kada je bilo prisutno 61.905 ljubitelja fudbala.

Nakon što je Liverpul osvojio drugi put u dotadašnjoj istoriji ligaški šampionat u sezoni 1905-06, na stadionu je izgrađena nova tribina.

Lokalni novinar Ernest Edvards, koji je bio urednik klupskih listova Liverpul Dejli Post i Liverpul Eho, nazvao ju je Spion Kop. Prema legendi i prepričavanjima to je uradio nesvesno nakon što je video kako izgledaju navijači dok bodre klub, rekavši: "Ovde je na kao na Spion Kopu!"

Tribina Spion Kop ili skraćeno Kop, po kojoj mnogi drugi klubovi izvan, ali i u Engleskoj nazivaju mesto na kome se okupljaju najverniji navijači nazvana je po planini na čijem se brežuljku odigrala istoimena borba, 1900. godine za vreme Drugog burskog rata u Južnoj Africi.

Tada je stradao ceo jedan vojnički puk. Više od 300 ljudi je poginulo, od kojih je, mahom većina bila iz Liverpula i navijala za istoimeni klub.

Pogibija se dogodila pri pokušaju ofanzive Britanske vojske da zauzme važan strateški položaj, a u to vreme je i počela izgradnja nove tribine na Enfildu.

Srdačnost i poštovanje sa Kopa 

Poznata je činjenica da najvatreniji navijači na Enfildovom Kopu znaju da iskažu poštovanje prema pojedincima koji prikažu dobru igru i fer-plej na ovom stadionu.

Ne događa se često, ali u znak poštovanja navijači iz Kopa poklanjaju njihovu zastavicu, što je simboličan čin oduševljenja igrom protiv voljenog im Liverpula. 

Zabeležen je takav primer u nekadašnjoj Jugoslaviji kada su navijači Liverpula nakon utakmice sa Crvenom zvezdom darvali zastavicom tribine brzonogog Slobodana Coleta Jankovića.

Zvezda je u tom meču savladala favorizovani Liverpul, ukupnim rezultatom 4:2. Cole Janković je postigao dva velemajstorska gola za tim iz Beograda, prvi u Jugoslaviji, a drugi iz slobodnog udarca u Engleskoj.

Zvezda se tim trijumfom plasirala u četvrtfinale Kupa evropskih šampiona. 

Liverpul sa desetog mesta dočekuje Mančester siti 

Dolaskom Jirgena Klopa na mesto menadžera Liverpula otpočela je nova era ovog kluba, uspešna u rangu onog iz perioda kada je „crvene" predvodio Rafael Benitez.

Tekuća sezona Liverpula u Premijer ligi deluje bledunjavo, mlako, ali još uvek ima šansi da „Redsi" mogu nadoknaditi čak desetine bodova u odnosu na vodeći Siti ili kako bi barem stigli do najbolje četiri ekipe Premijer lige.

Podrška domaćinu na Enfildu sigurno neće izostati, kao po starom običaju i tradiciji navijači sa Spion Kop tribine pesmom "You'll never walk alone" će otvoriti ovaj susret. 

Fudbal bez navijača je bezlična igra

Imali smo prilike za vreme koronavirusa da putem televizijskih prenosa pratimo fudbalske i druge sportske utakmice bez navijača.

Domišljati kreatori na društvenim mrežama tih dana napravili su popularni mim sa čuvenim Kantoninim kung-fu udarcem sa meča Mančester junajteda - Kristal Palas.

Taj potez bio je okarakterisan kao udarac u prazno.

Na slikovit način je prikazan fudbalski život bez navijača koji pored fudbalskih klubova i igrača pišu istoriju sportskih društava, ali i sporta uopšte.