Kakvi su nam spomenici potrebni i zašto nas oni sve češće dele umesto da nas spajaju

Govore vajari akademik Svetomir Arsić Basara i Radoš Antonijević, književnica Neda Kovačević i arhitekta Bojan Kovačević.

Prvi javni spomenik u Beogradu podignut je 1848. godine u sadašnjem Karađorđevom parku. Posvećen je junacima Prvog srpskog ustanka poginulim 1806. godine pri zauzimanju Beograda, a podigao ga je knez Aleksandar Karađorđević. Poznato je da se kroz istoriju javnost delila i kolebala kome, gde i kakav spomenik treba podići. Beogradska javnost je osporavala postavljanje Meštrovićevog Pobednika na Terazijama sa moralnog i umetničkog aspekta. Jednima je smetalo što je izliven nag muškarac, drugima što ne predstavlja junaka balkanskih ratova, a trećima to što nema nacionalnih obeležja. Nakod dugih polemika, rasprava i kritika, 1928. godine odlučeno je da skulptura dobije svoje mesto na platou Gornjeg grada Beogradske tvrđave. Spomenik Vuku Karadžiću, rad vajara Đorđa Jovanovića iz 1932. godine, trebalo je da bude postavljen u Univerzitetskom parku u Beogradu, ali su gradske vlasti procenile da je bio prevelik za to mesto. Posle nekoliko godina našao se u Parku Ćirila i Metodija, okrenut prema ulici, što je naljutilo autora. Pamtimo i primer iz 1983. godine, kada je vajar Zoran Mitrić noću, na „pauku", dovezao svoj spomenik posvećen despotu Stefanu Lazareviću na Beogradsku tvrđavu, jer gradske vlasti u prvi mah nisu dozvoljavale njegovo postavljanje zbog modernog izgleda.

Od sredine 19. veka pa do danas vode se brojne polemike o podizanju spomenika, a u poslednje vreme u žiži javnosti je postavljanje spomenika srednjovekovnom vladaru Stefanu Nemanji na Savskom trgu u Beogradu koji će biti visok 23 metra i težak 68 tona.

Koliko se spomenička kultura koristi za političku propagandu? Kako spomenici korespondiraju s duhom vremena u kome nastaju? Kolika je simbolička funkcija spomenika u javnom prostoru?

U današnjoj emisiji govore vajari akademik Svetomir Arsić Basara i Radoš Antonijević, književnica Neda Kovačević i arhitekta Bojan Kovačević.

Emisiju uređuje i vodi: Tanja Živković

Autor koncepta emisije: Meliha Pravdić

Naslovna fotografija: Spomenik Pobednik