недеља, 30. јан 2022, 09:05
Kragujevac - zavičaj srpske državnosti i kulture
U današnju priču poletećemo na moćnim krilima kraguja, ptice koja je davno nekad, u Srednjem veku i pre, gospodarila šumovitim vrletima središta Balkanskog poluostrva, a pripitomljena služila gospodi u lovu. Naučnici smatraju da su ti pernati gorostasi pripadali rodu supova, dok narod kraguja pamti kao bliskog jastrebu. Dugo ih već nema u prirodi, ali su zato svoj stalni stan i pomen našli blizu nekadašnjeg staništa, u imenu grada Kragujevca i na njegovom grbu. I kada je u prvom pisanom pominjanju, u turskom defteru 1476, prestonica Šumadije bila upisana kao Karagovindža, odnosno Karađofodža ili Kragujfoča kako navode ili makar transkribuju neki izvori, ime moćne ptice krasilo joj je ime, jer karago nije ništa drugo do kraguj na turskom.
No, kad pomenusmo prestonicu Šumadije, sigurno nije mali broj onih koji su sa setom uzdahnuli, neki se možda malko ljutito i naježili, jer i te kako živi spomen na Kragujevac kao prvu prestonicu cele Srbije u vreme njenog oslobađanja od vekova turskog ropstva. Teško su Kragujevčani sredinom 19. veka podneli odluku da titulu glavnog grada ponese Beograd, a izreka „Beograde, uzalud ti slava, kad je tebi Kragujevac glava", opominjala je da je sve što je značilo državnost u svesti naroda nastavilo da stanuje u staroj, prvoj prestonici - prva skupština, prvi Ustav, prva gimnazija, prvo pozorište i mnogo toga prvog još. Zato Kragujevac i danas zovu prestonim gradom srpskog duha i srpske duše.
Naš današnji „kojekuda" gost, istoričar Boriša Radovanović, viši arhivski savetnik i član Međunarodnog arhivskog saveta u Parizu, sekcija za arhitektonske zapise, autor mnogobrojnih članaka i knjiga, od kojih je za "Istoriju Kragujevca od najstarijih vremena do 1944. godine nagrađen "Đurđevdanskom nagaradom" grada Kragujevca za nauku 2017 - naziva ga zavičajem srpske državnosti, ali i kulture.
Zabeležile Mirjana Nikić i Elizabeta Arsenović.
Коментари