Muzika viva - Dela Tajšona Sorija

Tajšon Sori je afro-američki kompozitor, instrumentalista i pedagog, koji stvara kako u oblasti klasične muzike, tako i savremenog džeza. Rođen 1980. godine, Sori je u svet muzike zakoračio preko džeza, studirajući najpre trombon, a potom i džez bubnjeve. Nakon završenog mastera sa Entonijem Brekstonom, upisao je i doktorske studije na Univerzitetu Kolambija, okrećući se savremenoj klasičnoj muzici. Kao dobitnik značajnih američkih stipendija između 2017. i 2019, privukao je pažnju uglednih institucija, kao što su Simfonijski orkestar iz Sijetla i Opera iz Filadelfije, za koje je poslednjih godina  realizovao više projekata.

Kao umetnik sa bogatim izvođačkim iskustvom, Tajšon Sori i komponovanju pristupa na nekonvencionalan način, snažno se opirući jasnoj žanrovskoj kategorizaciji, često stvarajući hibridne žanrove ili stilske kombinacije. Takođe, Sori se snažno protivi pravljenju distinkcije između improvizacije i klasičnog komponovanja, kao suprotnih izraza kreativnosti, smatrajući ih suštinski istim procesima. On objašnjava da je svaka improvizatorska odluka, poput zapisa u partituri, svesno donesena kako bi se unapredila određena zvučna situacija i da u tom smislu ona mora imati isti kvalitet kao i ono što je okružuje. Ovakav pristup komponovanju, Tajšon Sori je nasledio od velikana fri-džeza poput Roskoa Mičela i Entonija Brekstona, te je i delo koje ćete večeras slušati, posvećeno jednom od njegovih umetničkih uzora. Reč je o avangardnom džez trombonisti Grejšenu Monkuru Trećem, koji je preminuo u junu ove godine. Kao sasvim osobena ličnost na njujorškoj sceni 60-tih godina, Monkur je negovao pristup fri džezu koji se duboko razlikovao od angažovanog, energetski napregnutog zvuka Majlsa Dejvisa, Vejna Šortera ili Herbija Henkoka. Njegov pristup improvizaciji, odnosno „spontanoj kompoziciji" bio je sasvim drugačiji, prigušeniji, sa puno prostora i evolutivnog kvaliteta, koji je potencirao temporalnu dimenziju kompozicija. Kako Tajšon Sori objašnjava, Grejšen Monkur Treći „nije svirao puno nota", ali su njegova ekonomičnost izraza i pristup formi bili inovativni u vreme kada je sredinom šezdesetih objavio albume za ugledni lejbl „Blu Nout" (Blue Note).   

U kompoziciji Za Grejšena Monkura Trećeg Tajšon Sori takođe prati ove smernice, sa partom gudačkog kvarteta koji ne napušta dinamički okvir od pijana do pijanisima i koji je u potpunosti zapisan, dok je deonica udaraljki, koju izvodi sam autor, improvizovana.

Urednica emisije: Ivana Neimarević