Teorijski profili

Erik Fasen: Carstvo roda (1/3)

U prvom delu ovog ciklusa, do srede, 29. juna, možete pratiti tekst francuskog sociologa Erika Fasena „Carstvo roda: Dvosmislena politička istorija jednog konceptualnog oruđa“, koji je izvorno objavljen u časopisu „L‘Homme“ (br. 177–178) 2008. godine.

Pojam „roda" (gender) formulisali su pedesetih i šezdesetih godina prošlog veka američki psiholog Džon Mani i psihijatar Robert Stoler, pioniri u polju savremenih medicinskih istraživanja ljudske polnosti, preciznije, interseksualnosti i transeksualnosti. Tokom naredne decenije, ovaj pojam su prihvatile i dalje razrađivale feminističke autorke, uviđajući da je reč o moćnom sredstvu u postupku denaturalizacije ženskosti, tako da se on u tom periodu od normativne kategorije transformisao u kritičko oruđe. Osamdesetih, dok su feminističke studije u Sjedinjenim Državama postale deo institucionalizovanog akademskog polja, u Francuskoj i dalje traju rasprave o njihovoj legitimnosti, kao i o prihvatljivosti pojma roda. Politizacija ovog pitanja naročito je došla do izražaja tokom i nakon 1989, u vreme obeležavanja 200. godišnjice Francuske revolucije, kada je neprihvatanje koncepta „roda" postalo na neki način nacionalno pitanje, tj. pitanje nacionalne kulture. Javne rasprave o pitanjima polnosti i roda nastavile su se i tokom devedesetih, kao i početkom novog milenijuma, a dvosmislena priroda roda - normativna i kritička - do danas je ostala uzrok tenzija u odnosu prema feminističkim i rodnim studijama.

Ovaj Fasenov tekst prevela je s francuskog jezika Suzana Bojović.

Tekst čita: Dušica Mijatović
Urednik: Predrag Šarčević