Imaginarna edicija

Erik Fasen: Istinski rod (4/4)

U tekstu „Istinski rod”, koji je izvorno objavljen 2014. godine kao pogovor za poslednje izdanje knjige „Uspomene Herkuline Barben”, Erik Fasen, jedan od vodećih francuskih sociologa današnjice, nudi kritičko čitanje kako ovog jedinstvenog autobiografskog dokumenta, tako i njegovih interpretacija od strane Mišela Fukoa i Džudit Batler.

Slučaj devetnaestovekovnog „hermafrodita" Herkuline Barben, odnosno Abela Barbena nakon promene građanskog statusa, čijem publicitetu je presudno doprineo Mišel Fuko otkrivanjem i objavljivanjem njenih/njegovih memoara krajem sedamdesetih godina prošlog veka, odigrao je presudnu ulogu u budućim medicinskim čitanjima „hermafroditstva", ili, kako bi se danas reklo, različitih interseks stanja. U svetlu tog slučaja, među lekarima se rađa svest o tome koliko je problem anatomske polne neodređenosti čest i urgentan, i prvi put se postavlja pitanje značaja ranog i preciznog dijagnostikovanja pravog, odnosno „istinskog pola". Ova vrsta medikalizacije interseksa naročito će doći do izražaja u narednom, XX veku, i kulminiraće u radu psihologa i seksologa Džona Manija, koji je autor dogme da se operacije potvrđivanja pola moraju obavljati još od najranijeg detinjstva. Prema oceni Erika Fasena, slučaj Barben ne samo što je ključno doprineo razotkrivanju medikalizacije „hermafroditstva", nego je bio i njen katalizator. Drugim rečima, sudeći prema njegovom sopstvenom spisu, Barben je na izvestan način bio „autor 'istinskog pola', pre nego što je postao njegov objekat". Druga značajna intervencija koju Fasen unosi u čitanje ovog slučaja odnosi se na pitanje dvostrukog identiteta: naime, iako sa stanovišta pola (sex), prema medicinskom kriterijumu, Barben može biti samo „pseudohermafrodit", iz ugla roda (gender) on/ona nam se, ipak, otkriva kao istinski hermafrodit, tj. kao biće koje prevazilazi uobičajene kategorije žene i muškarca.

Prevod s francuskog: Aleksandra Mančić
Tekst čita: Dušica Mijatović
Urednik: Predrag Šarčević