Operski svet Đovanija Batiste Lorencija

Dugogodišnja saradnja Đovanija Batiste Lorencija i kompozitora Đovanija Paizijela bila je centralna za razvoj celovečernje italijanske komične opere u drugoj polovini 18. veka. Ovi autori postigli su spoj napolitanskog muzičkog stila i muzičko-scenske komedije sa strukturnim rešenjima poteklim iz Venecije, odnosno iz dela libretiste Karla Goldonija, poput razvoja uvoda i finala činova kao kontinurianih muzičko-scenskih celina iz kojih je eliminisan rečitativ, kao i uvođenja rola koje stoje između komičnih i ozbiljnih likova, a koje su otvorile kreativni stilski dijalog sa ozbiljnom operom, od imitacije do parodiranja. Paizijelove i Lorencijeve opere iz sedamdesetih godina 18. veka su na taj način učvrstile žanr italijanske muzičke komedije i zacrtale njen razvoj kako u poznom Paizijelovom opusu, tako i u sledu drugih autora koje možemo pratiti zaključno sa Rosinijem.

Paizijelova i Lorencijeva opera Dvoboj premijerno je izvedena u Napulju 1774. godine. Radnja se zasniva na tipičnom ljubavnom četvorouglu, kao i na doslednom ismevanju francuskog društva, odnosno institucije dvoboja. Opera je kasnije bila prerađena za prikazivanje u Parizu 1776, kao i u Sankt Peterburgu 1782. godine. Godinu dana nakon toga, Lorenci i Paizijelo su napuljskoj publici predstavili još jedno ostvarenje, komičnu operu Umišljeni Sokrat, čiji zaplet prati puljanskog vlastelina koji je, ugledajući se na Sokrata, umislio da je antički filozof. Reč je o još jednom motivu koji je u komičnu operu uveo Karlo Goldoni, a koji predstavlja svojevrsnu autoironiju samog prosvetiteljstva. U tom smislu, zanimljivo je da je Lorencijev saradnik na ovom libretu bio vodeći italijanski i napuljski predstavnik prosvetiteljstva, ekonomista Ferdinando Galjani.

Autor Srđan Atanasovski
Urednica Sanja Kunjadić