Antologija srpske muzike

Cilj ovog važnog projekta je bio rad na predstavljanju i popularizaciji muzike domaćih autora kako bi se doprinelo afirmaciji muzičkog stvaralaštva i kontinuiranog razvoja izvođaštva u Srbiji. Ovaj dvostruki kompakt-disk, na kojem se nalazi i snimak Konjovićeve opere Ženidba Miloševa, koji smo emitovali 4. maja ove godine, objavljen je 2012. u saradnji Radio Beograda, Muzikološkog instituta i Zavoda za udžbenike iz Beograda, a dobili smo ga ljubaznošću kolega sa Muzikološkog instituta.

Komičnu operu u tri čina Seljaci Konjović je komponovao 1951. godine na tekst komada Đido Janka Veselinovića i u dramatizaciji Dragomira Brzaka. U odnosu na tekstualne predloške libreto je sastavio kompozitorov sin, Jovan Konjović. U programskoj knjižici koja prati ovo izdanje, muzikološkinja Melita Milin ističe da je „slika iz seoskog života u pet činova, kako stoji u podnaslovu, ne samo svojom komičnom stranom, već i idiličnim aspektom i realistično osmišljenim dramskim zapletima privukla kompozitora, te ono, u odnosu na Konjovićev operski opus specifičan po jedinstvenom tretiranju sudbinskih tema, deluje vedro i rasterećeno... kao svojevrsni skerco", naglašava Milin.

Preuzevši, uz slobodno variranje, neke od pesama koje je već Davorin Jenko uneo u svoj scenski komad Đido, Konjović dodaje i druge citate narodnih melodija, najpre Mokranjčeve zapise iz zbirke Todora Bušetića, kao i nekoliko pesama iz ciklusa Rukoveti. Pored toga, Konjović partituru boji i melodijama preuzetim iz zbirke Srpske igre za violinu Vladimira Đorđevića, kompozitora i jednog od prvih srpskih melografa i kolekcionara tradicionalnih instrumenata, čije su dve knjige zapisa narodnih melodija „Srpske narodne melodije iz Južne Srbije" iz 1928. i „Srpske narodne melodije iz Predratne Srbije" iz 1931, doprinele postavljanju temelja za razvoj etnomuzikologije kod nas.

U operi Seljaci, naglašava Vlastimir Peričić u studiji Muzički stvaraoci u Srbiji, uz citirane i parafrazirane tradicionalne narodne melodije prepliće se i Konjovićeva originalna invencija, što rezultira kompozitorovim jedinstvenom muzičkim izrazom koji je obojen elementima narodnog duha. Kao i u drugim svojim operama, Konjović je i u Seljacima mislio melodijski, „ali je u znatnoj meri rasteretio muzičko tkivo gustog kontrapunkta, što je ponekad rezultiralo ‚tvrdim‘ i ‚ogoljenim‘ zvukom orkestra", ukazuje Melita Milin.

Radnja opere Seljaci odvija se u mačvanskom selu krajem 19. veka, a delo je zasnovano na dva osnovna dramska toka: jedan koji je vezan za mladi par Ljubicu i Zdravka, a drugi - za izbore za seoskog kmeta. Premijerno je izvedena na sceni Narodnog pozorišta u Beogradu 3. marta 1951. godine pod upravom Predraga Miloševića, a u režiji Josipa Kulundžića. Glavne role su izvodili neki od naših najznačajnijih operskih pevača tog vremena, poput Miroslava Čangalovića, Draga Starca i Biserke Cvejić.

Urednica Irina Maksimović Šašić