Pariska opera u doba Luja XV

U vreme previranja francuskog muzičkog ukusa pod uticajem novog galantnog idioma italijanske opere, ali i simfonizma nemačkih kompozitora, kompozitor Žan-Žozef Kasanea de Mondonvil posedovao je dovoljno veštine da zadovolji raznorodna očekivanja pariske operske publike. Rođen u Narbonu, 25. decembra 1711. godine, sa dvadeset godina preselio se u Pariz gde je 1733. počeo da objavljuje svoje instrumentalne kompozicije sa zapaženim uspehom. Opersku karijeru započeo je u petoj deceniji 18. veka, kada je iza sebe već imao niz uspelih opusa kamerne muzike i izgrađenu reputaciju vrsnog violiniste. Mondonvil u svojim operama kombinuje arijete briljantne kolorature, melodije koje su nalikovale popularnoj muzici tog vremena, dramatske orkestarske epizode i francuske arije starog, lilijevskog stila, što je uprkos nestalnoj ćudi pariske publike rezultovalo time da je većina opera iz njegovog opusa bila zapaženo uspela i popularna. Jedna od posebnosti Mondonvilovog operskog idioma jeste izbegavanje slobodnog metra koji je bio karakterističan za francusku operu, zbog čega melodijska linija njegovih rečitativa više nalikuje pesmi, a oskudeva u fleksibilnosti i određenim nijansiranjima tradicionalnog francuskog rečitativa.

Mondonvil je takođe jedan od poslednjih francuskih kompozitora koji je briljirao u žanru opere-baleta, kao i jedan od retkih predstavnika svoje generacije koji je ovom operskom žanru davao prednost u odnosu na uzvišeniju prestižnu lirsku tragediju. Posebno se izdvajaju i njegova dela koja nose žanrovsku oznaku herojske pastorale, što je predstavljalo podvrstu herojskog baleta koji se bavi pastoralnim temama iz antičke mitologije. Prva Mondonvilova opera, herojska pastorala Izbe, premijerno je izvedena u aprilu 1742. godine; pisana na libreto Anri-Fransoa de la Rivijera, opera govori o ljubavi između pastirice Izbe i pastira Koridona. Poseban istorijski značaj pripada Mondonvilovoj operi Titon i Aurora, čija se premijera odigrala 1753. godine usred oštre prepirke poklonika italijanske i francuske opere, poznate kao Svađa bufonista, koja je ujedno bila i rat između pariske Opere i gostujućih italijanskih operskih trupa. Ogroman uspeh Mondonvilove opere bila je jedna od najvećih pobeda francuske strane u ovoj svađi.

Komični balet Don Kihot kod vojvotkinje, iz 1743. godine, predstavlja retkost na repertoaru prestižne pariske Opere, kao delo pisano na tekst Šarla Simona Favara, libretiste koji je u velikoj meri bio zaslužan za oblikovanje žanra opere-komik, koji se razvijao van scene pariske Opere, odnosno Kraljevske akademije za muziku i ples. Kompozitor opere, Žozef Boden de Boamortije, bio je poznat kao autor lakog pera koji je u svoje komične opere integrisao popularni muzički izraz pesama iz pariskih salona.

Autor Srđan Atanasovski
Urednica Sanja Kunjadić