Ed Koen: Inkorporacija imuniteta, ili odbrambena poetika moderne medicine

Sve do 1883. godine, kada je nobelovac Ilja Mečnikov konačno doveo u vezu pojam imuniteta sa odbranom organizma, ni „imunitet” ni ideja „odbrane” nisu se odnosili na fiziološke procese. Pre Mečnikova – piše Koen – izraz „imunitet” se u medicinskom diskursu koristio isključivo kao deskriptivni označitelj, odnosno kao potvrda empirijskog zapažanja da razni ljudi mogu različito reagovati na bolest. Drugim rečima, termin se, jednostavno, odnosio na ljude ili mesta koji bolest manifestuju ređe ili manje ozbiljno od drugih, ne objašnjavajući kako i zašto dolazi do takvih razlika. Prema Koenovom mišljenju, pre Mečnikovljeve revizije, imunitet se u medicinskim tekstovima pojavljuje prevashodno kao metafora i veoma mnogo duguje svom pravno-političkom nasleđu, posebno kad je reč o epidemijama. „U metaforičkom smislu imuniteta” – objašnjava autor – „priroda se ponaša upravo onako kao što postupa politički suveren, potvrđujući svoju nadležnost da definiše one koje izuzima iz svojih zakona. [...] Ova metaforička upotreba ima medicinski smisao jer imunitet oblikuje odnos između pravnog i naučnog poimanja prirodnog zakona, otkrivajući hibridne biološke i političke efekte koje epidemije nužno inkarniraju. Sama reč ’epidemija’ potiče od grčke reči demos, koja označava geopolitičku zajednicu [...], što ukazuje na to da je ’epidemijski’ kvalitet bolesti bitan za njen politički smisao.” Ergo, ukoliko tako shvaćena epidemija podrazumeva da bolest ima značaj kao politički oblik života, onda i konceptualizacija imuniteta kao izuzeća od takvih epidemijskih bolesti biva uokvirena unutar iste bio-logike.

Ovaj tekst preuzet je iz Koenove knjige A Body Worth Defending, koju je 2009. godine objavio Djuk juniversity pres.

Prevod s engleskog: Ivana Stojiljković
Tekst čita: Gordana Gačić
Urednik: Predrag Šarčević