Umetnost interpretacije – Grigorij Sokolov

Grigorij Sokolov, ruski umetnik i jedan od najosobenijih pijanista današnjice, rođen je 1950. godine u tadašnjem Lenjingradu, gde je sa samo pet godina počeo da uči klavir. Karijera Sokolova je počela kada je imao dvanaest godina: tada se prvi put predstavio široj sovjetskoj javnosti, koncertom u Filharmonijskom društvu u svom rodnom gradu. Četiri godine kasnije pobedio je na takmičenju Čajkovski, kao do sada najmlađi laureat, a tada ga je primetio Emil Giljels, čija je umetnička ličnost ostavila najveći uticaj na mladog Sokolova. Tokom sedamdesetih godina, Sokolov je brojnim resitalima širom sveta gradio status pijanističke zvezde, još jedne koja dolazi iz sovjetske škole klavira. Iako je njegova koncertna aktivnost, posebno u Sjedinjenim Američkim Državama, oslabila tokom osamdesetih godina, pre svega zbog zategnutih političkih odnosa između ove zemlje i Sovjetskog Saveza, u ovom periodu je njegovo interpretativno majstorstvo dostiglo vrhunac. Kako navodi Milan Milojković „Sokolov je u svojim tridesetim godinama bio slobodniji od, na primer Rihtera, u pogledu tumačenja notnog teksta, ali i od Giljelsa, po pitanju emocionalnog upisa u tumačenje „originalne” ideje kompozicije”. Sokolov danas nastupa pre svega po Evropi, izostavljajući Ujedinjeno Kraljevstvo u znak protesta zbog, kako on navodi, "represivnih" zahteva za dobijanje vize, te održava povremene nastupe u Japanu i Sjedinjenim Američkim Državama. 

Repertoar ovog umetnika je veoma raznovrstan i obuhvata dela od epohe baroka, do sredine XX veka. Iako je za sobom ostavio studijske albume sa delima Baha, Betovena, Šuberta, Šopena, Bramsa, Skrjabina, Rahmanjinova i Prokofjeva, Sokolov je 1995. godine odlučio da prekine sa objavljivanjem diskografskih zapisa. Čak dvadeset godina nije objavljen nijedan snimak ovog umetnika, sve dok 2014. nije potpisao ugovor sa izdavakom kućom Dojče gramofon, prekidajući tako ovu dugačku pauzu. Ipak, i tada je izneo zahtev da svi snimci koje u budućnosti bude objavio ne budu zabeleženi u studiju, već tokom koncertnih izvođenja. Ovakav stav, Sokolov je objasnio sledećim rečima: „Komplikovan sam jer ne verujem u montažu i lepljenje - malo ovoga, malo onoga. Nikada ništa ne sviram isto dva puta, akustika se razlikuje od dvorane do dvorane, kao i šumovi u publici”, naglasio je ovaj pijanista. Njegovo bogato koncertantno iskustvo potiče od više od sedamdeset nastupa koje održi svake godine, i to najčešće u formi resitala, jer je odavno prestao da nastupa sa orkestrima, verujući da ne može da pronađe ansambl sa kojim bi delio istu umetničku viziju i posvećenost. Njegova težnja ka perfekcionizmu, ali i potpunoj izvođačkoj kontroli može se prepoznati i u insistiranju da nastupa na instrumentima ne starijim od pet godina, što dodatno sužava broj mogućih koncertnih podijuma na kojima publika može da uživa u njegovom izvođenju. A ono je često briljantno, sa neverovatnom tehnikom, brzinom prstiju i lakoćom dodira, kojom postiže jedva čujna pijanisima, čak i u veoma brzim tempima. Njegove interpretacije su poetične i sasvim osobene, dok je fraziranje ovog ruskog umetnika neprevaziđeno među današnjim pijanistima. 

Urednica emisije: Ivana Neimarević