Predrag Krstić: Rekvijem za Humbolta – pojam „Bildunga”

Reč Bildung skovana je u nemačkoj mistici srednjeg veka i baroka i u tom kontekstu se koristila od trinaestog do osamnaestog veka, pri čemu je korenska osnova igrala značajnu ulogu. Ono Bild – slika – ukazivalo je da verujući treba duhom da pounutri lik Isusa da bi postao bliži bogu. Taj nalog ili proces nazvan je onda Bildung. Izvesna despiritualizacija termina nastupa tek krajem osamnaestog veka, kada prosvetiteljstvo prebacuje težište sa istine autoriteta na autoritet razuma. Tada on dospeva u vezu i sa na današnji način shvaćenim obrazovanjem, ali i sa izgradnjom, vaspitanjem, kultivisanjem, sa naukom i kulturom, kao i sa prosvećivanjem – te od svih njih nastoji da se razgraniči ili čak i da ih obuhvati.

Rad filozofa Predraga Krstića posvećen je razumevanju koncepcije Bildunga Vilhelma fon Humbolta i njegovoj recepciji do naših dana. U trouglu Humboltove „Teorije obrazovanja čoveka” i njegovih kasnijih spisa, Adornove „Teorije poluobrazovanja” i Lismanove „Teorije neobrazovanja”, autor prati sudbinu ne samo diskurzivnih promena težišta te obrazovne vizije, nego i nastojanja njene praktične implementacije, izneveravanja i odbacivanja. Posle kontekstualnog situranja Humboltovog poduhvata, Krstić izlaže osnovne ideje njegovog shvatanja obrazovanja i njegovih nejednoznačnih napora da se one ostvare, da bi na kraju teksta sumirao kako realizacije ideala Bildunga tako i njegovo napuštanje.

Čita Aleksandar Božović.
Urednica Olivera Nušić.