Nova diskografija – Arnold Šenberg: Peleas i Melisanda

Edvard Gardner je poslednjih godina jedan od najaktivnijih izvođača koji objavljuju za ovu britansku izdavačku kuću, a koji je najpre sa Simfonijskim orkestrom grada Birmingema, a sada sa Filharmonijom iz Bergena koju predvodi od 2015. godine, objavio čitav niz albuma sa delima značajnih autora XX veka, poput Janačeka, Bartoka, Britna i Lutoslavskog. Na svom najnovijem kompakt-disku, nakon Pesama grada Gurea iz 2015. godine, ponovo se vratio muzici Arnolda Šenberga i interesantnoj, tranzicionoj istorijskoj epohi u kojoj je poznormonatičarski jezik zamenio modernistički, atonalni muzički izraz, objavljujući simfonijsku poemu Peleas i Melisanda i monodramu Iščekivanje. Ova dva dela nastala su u rasponu od samo šest godina, ali stilistički čine dva udaljena pola u opusu ovog autora. Simfonijska poema zasnovana na Meterlinkovoj drami, koja je poslužila i Debisiju kao predložak za istoimenu operu, duboko je uronjena u zvučni svet poznog romantizma, dok je sa druge strane Iščekivanje epitom muzičkog ekspresionizma i jedan od „nepokolebljivih spomenika muzičkog modernizma", kako je ovu psihološku monodramu ocenio muzikolog Čarls Rozen. Ovo delo nastalo je za samo sedamnaest dana, tokom avgusta 1909. godine, a primenom atonalnog muzičkog prosedea, Šenberg u njemu duboko ponire u psihološko stanje protagonistkinje, pokušavajući da u tridesetominutnoj kompoziciji kao „pod uveličavajućim staklom" isprati promene koje se dešavaju u svega par sekundi povišenog duhovnog uzbuđenja. Na najnovijem snimku Filharmonije iz Bergena pod upravom Edvarda Gardnera, ovu zahtevnu solističku deonicu izvodi sopran Sara Jakubjak, čije izvođenje kritičar Gardijana opisuje kao „mnogo manje melodramatično i plahovito nego neke ranije (interpretacije)" te da „pruža glatke konture vokalnoj liniji, nikada joj ne uskraćući dramatični intenzitet".

Ipak, ono što kritika posebno ističe kod ovog izdanja, jeste interpretacija simfonijske poeme Peleas i Melisanda, koju su značajna dirigentska imena poput Džona Barbirolija i Herberta fon Karajana uobičajeno tretirala u kontekstu poznog stila 19. veka i simfonijskih poema Riharda Štrausa, dok Edvard Gardner pruža jedno novo tumačenje. On ovo delo posmatra iz perspektive naredne stvaralačke faze Arnolda Šenberga i zato ga povezuje sa Iščekivanjem, pokušavajući da ukaže na one „modernističke" odlike koje će autor zadržati i u svojim poznim delima.

Urednica emisija: Ivana Neimarević