четвртак, 16. јан 2020, 22:05

Naučni skupovi

Savremena čitanja Velikog inkvizitora – govore Zdravko Jovanović i Vladimir Dugalić

U emisiji NAUČNI SKUPOVI četvrtkom slušate snimke izlaganja sa konferencije „Savremena čitanja Velikog inkvizitora”, koja je održana 4. decembra u Domu omladine u Beogradu. U trećoj emisiji ovog ciklusa možete pratiti izlaganje Zdravka Jovanovića „Veliki inkvizitor i destruktivnost eklisijalnog institucionalizma” i Vladimira Dugalića „Tumačenja Velikog inkvizitora u delu Nikolaja Berđajeva Svetonazor Dostojevskog”.

Institut za studije kulture i hrišćanstva, Narodna biblioteka Srbije i Dom omladine iz Beograda organizovali su naučni skup „Savremena čitanja Velikog inkvizitora", povodom 140-godišnjice objavljivanja Braće Karamazovih, jednog od najznačajnijih romana Fjodora Mihajloviča Dostojevskog kao i svetske književnosti uopšte.

Svoje izlaganje Zdravko Jovanović započinje konstatacijom da se „Legenda o Velikom inkvizitoru", između ostalog, može tumačiti kao veoma uspešna alegorija o rigidnim institucionalističkim tendencijama u eklisiologiji. Rigidni eklisiološki institucionalizam podrazumeva prenaglašavanje strukture i jerarhijske organizacije crkve, po pravilu, uz propratno zanemarivanje harizmi velike većine članova zajednice koji formacijski ne obavljaju neku vidljivu istitucionalnu funkciju. Apsorbovanje harizmi od strane jerarhijskih struktura vrši se često po ugledu na funkcionisanje društveno-političkih organizacija i zapravo podrazumeva jedan od bizarnijih oblika kamufliranog „sekularizma".

Govoreći o Velikom inkvizitoru i njegovom susretu sa ćutljivim Hristom, Dostojevski je u delu Braća Karamazovi progovorio o svojoj veri, ali je otvorio i niz pitanja na koja i danas tražimo odgovore. To su, pre svega, pitanja Božje prisutnosti u svetu i čovekove vere, postojanja zla u svetu i čovekove odgovornosti, a na poseban način se propituje i problem teokratije i odnos slobodne volje pojedinca prema društvenom autoritetu i njegovim granicama. Shodno tome, Vladimir Dugalić izlaže određene autobiografske zapise Dostojevskog, razmatra kritički osvrt Nikolaja Berđajeva na Velikog inkvizitora (objavljen u delu Svjetonazor Dostojevskog), te spise Josipa Kribla iz katoličke perspektive. Autor izlaganja zaključuje da će aktuelnost pitanja vere i nevere koja postavlja Dostojevski uvek tražiti nove odgovore i preispitivanja, jer globalizacijski procesi koji dovode u pitanje hrišćansku baštinu, kao i stalna pretnja od novih totalitarizama, zahtevaju i nova traženja ispravnog saodnosa slobode pojedinca i društvenog, ali i crkvenog autoriteta.

Sledećeg četvrtka, 23. januara, nastavićemo emitovanje zvučnih zapisa sa ovog naučnog skupa.
Urednica emisije Tanja Mijović.