Muzej zvuka – Kompozicije Džona Šeparda

Ovaj engleski kompozitor tjudorskog doba, jedan je od autora čije je stvaralaštvo tek nedavno počelo da privlači pažnju istraživača. Malo se zna o njegovom životu, izuzev toga da je četrdesetih godina XVI veka radio u Modlin koledžu u Oksfordu, da bi 1548. godine postao član Kraljevske kapele. Tu je ostao do svoje smrti krajem 1558. godine, samo mesec dana pre stupanja na tron Elizabete I.

Za razliku od njegovih savremenika i kolega iz Kraljevske kapele – poput Tomasa Talisa, na primer, čija su dela bila prisutna na repertoarima više od veka, Šepardove kompozicije tek poslednjih decenija počinju da se proučavaju i izvode, a razloge treba tražiti u činjenici da je najveći deo njegovog opusa bio neobjavljen, te da je bilo potrebno dosta napora da se iz rukopisa rekonstruišu sve vokalne deonice. Osim toga, Šepardova dela su izuzetno kompleksna i teška za izvođenje, jer obuhvataju veliki glasovni opseg, neočekivane harmonije i veliki broj glasova čije bi se deonice dodatno delile.

Na osnovu sačuvanih kompozicija, može se reći da je Šepard bio jedna od ključnih figura u povratku na katoličku bogoslužbenu praksu koju je sprovodila Meri Tjudor. On je pisao razvijena polifona dela zasnovana na sarumskom pojanju, među kojima se izdvaja dvadeset jedan responzorijum. Najobimniji među njima je Media vita in morte sumus u kojem se na početku donosi cantus firmus u tenorskoj deonici u notama brevis, umesto uobičajenih semibrevis, čime se usporava harmonski ritam i pruža svečaniji ton ovom delu o krhkosti ljudskog života i nadi u spasenje.

Osim muzike za liturgije na latinskom jeziku, koje su sačuvane u antologijama iz post-reformacijskog perioda, Šepard je komponovao i dela za bogosluženje na engleskom jeziku, tokom vladavine Evarda VI. Međutim, ova dela su uglavnom izgubljena ili sačuvana samo parcijalno. Do nas su stigle pretežno četvoroglasne himne – jednostavne kompozicije silabičnog karaktera, u kojima je akcenat stavljen na razumevanje teksta, kao i petoglasne verzije Molitve Gospodnje, u kojima kompozitor ostvaruje nešto kompleksniju muzičku obradu.

Urednica emisije: Ivana Neimarević