Kalendar

Danas se danom smatra vreme koje protekne između dve ponoći, ali ranije nije bilo tako.

Astronomi su od drugog veka pa sve do 1925. godine računali jedan dan kao vreme koje protekne od podneva jednog dana, do podneva sledećeg dana.

U drevnom Vavilonu, a kasnije i u Grčkoj, astronomski dan je bio izdeljen na časove; dužina tih časova nije bila 60 minuta, već je varirala od 45 do 75 minuta, u zavisnosti od godišnjeg doba.

Podelu dana na dva puta 12 časova, odnosno 24 časa, ostavili su nam Vavilonci. 

Prvi javni časovnik danas se nalazi u Salcburškoj katedrali i potiče iz 1286. godine. Nirnberško jaje, prvi mali sat sa oprugom, konstruisao je i napravio nemački kovač Peter Henlajn.

Duži periodi mogli su se računati gledanjem u Mesec, jer on kroz svoje faze od uskog do punog meseca, prolazi u jednakim intervalima. Vreme okretanja Meseca oko Zemlje nazivamo lunarni ili sinodički mesec ili lunacija, a traje 29,530588 dana, približno 29,5 dana.

Nova vremenska jedinica nazvana je godina. To je period u kome se Mesec 12 puta okrene oko Zemlje. Periodi kraći od godine su godišnja doba.

Prvi kalendar do kog su iskustveno došli svi stari narodi bio je lunarni kalendar. Sve što se dešavalo kasnije bilo je doterivanje i usaglašavanje zemaljskog i kosmičkog vremena.
Problem svih kalendara u ljudskoj istoriji bio je kako tačno utvrditi broj dana u toku jedne godine.

Godina je vreme za koje Zemlja na svom kružnom kretanju obiđe oko Sunca, što se naziva revolucija. Sunčeva ili tropska godina je vreme koje protekne između dva prolaska Sunca kroz tačku prolećne ravnodnevnice i prosečno traje 365,24218967 dana ili 365 dana, pet sati, 48 minuta i 46 sekundi.

Pomenimo još sideričku ili zvezdanu godinu, zatim lunarnu godinu koja je bazirana na 12 lunarnih meseci i traje 354 dana.

Kako ovaj broj dana 354 ne odgovara trajanju prirodne godine za punih 11 dana, stari Haldejci su uveli svake treće godine prestupnu godinu koja je imala 13 meseci.

Stari Egipćani su vreme računali od jednog do drugog pojavljivanja Sirijusa – najsvetlije i najveće zvezde u sazvežđu Psa. Ondašnji astronomi utvrdili su da taj period traje 365 dana, ali tokom 1,5 milenijuma, tačnije za 1.460 godina, uočeno je da se za Sunčevom godinom kasnilo čitavih 365 dana. Taj period nazvan je Sotisov period. Kada je otpočelo brojanje dana od jednog do drugog pojavljivanja Sirijusa, svake četvrte godine pojavio bi se dan više, pa je zaključeno da godina traje 365,25 dana.

U egipatski kalendar prestupna godina je uvedena 238. godine pre nove ere. Dokument o tome u nauci je nazvan Kanopski edikt.

Nedelja se kao period od sedam dana prvobitno ustalila u jevrejskoj tradiciji. Broj sedam je imao mistični, kosmološki značaj, upotrebljavao se u vavilonskim i asirskim kalendarima. Sunce, Mesec i planete koje se mogu videti golim okom čine „sedam lutajućih zvezda". Sedam je i približan broj dana između mesečevih mena, odnosno četiri puta sedam dana je jedan mesec.