Suđenje crvenim Kmerima

Prvom od pet lidera crvenih Kmera, optuženih za zločine protiv čovečnosti suđenje počinje u februaru, saopštio je tribunal UN u Kambodži.

Prvi će pred sud izaći Kaing Gvek Eav, poznatiji kao Dač (65), koji je rukovodio tzv. zatvorom S-21, najvećim centrom za torturu crvenih Kmera, u kome je stradalo više od 16.000 ljudi. On je optužen za ubistva, mučenja, silovanja i likvidacije na političkoj osnovi.

U vreme vladavine terora crvenih Kmera u Kambodži 1975-1979 godine, više od 1,7 miliona ljudi je umrlo. Ta grupacija sa vlasti je zbačena tokom vijetnamske ofanzive.

Suđenje za zločine počinje 30 godina nakon tog perioda, 13 godina nakon što je prvi put predloženo formiranje suda i tri godine pošto je sud ustanovljen.

Zbog političkih uticaja, mešanja kambodžanske vlade, optužbi za korupciju i pristrasnost, nedostatka novca i razlika između lokalnog i međunaodnog zakonodavstva, formalni početak rada suda dugo je odlagan.

Žrtve nasilja iz sedamdesetih godina strahovale su da nikada neće, zbog godina, dočekati suđenje krivcima.

Ostala četvorica koja u zatvoru čekaju na suđenje su Kieu Samfan, bivši lider crvenih Kmera, Jeng Sari, ministar spoljnih poslova, njegova supruga Jeng Tirit, koja je bila ministar socijalnih poslova, i Nuon Čea, vodeći ideolog grupacije. Suđenje im verovatno neće početi pre 2010. godine.

U Kambodži ne postoji smrtna kazna, pa osuđeni mogu doboti maksimalnu kaznu - doživotnu robiju.

Crveni Kmeri - mašina smrti

Crveni Kmeri su bili vladajuća politička partija Kambodže od 1975. do 1979. godine.

Izraz Crveni Kmeri je skovao kambodžanski šef države Norodom Sihanuk. Odnosio se na komunističke partije u Kambodži koje su prerasle u Komunističku partiju Kampučije (KPK) i kasnije Partiju Demokratske Kampučije. Organizacija je bila poznata i pod imenom Kmerska komunistička partija i Nacionalna armija Demokratske Kampučije.

Crveni Kmeri su ostali upamćeni zbog smrti kako se procenjuje oko 1,5 miliona ljudi tokom njihove vladavine. Razlozi smrti su bili smaknuća, umiranje od gladi i prislini rad.

Pod okriljem vođe Pola Pota, Crveni Kmeri su uveli radikalni oblik agrarnog komunizma u kome je celokupno stanovništvo bilo prisiljeno da radi na kolektivnim farmama ili u sličnim projektima prislinog rada. Kada se pogleda broj ubijenih u odnosu na broj stanovnika ovo je bio jedan od najsmrtonosnijih režima 20. veka. Jedan od njihovih slogana je bio: Nema koristi zadržati te. Uništiti te nije gubitak.

Ideologija Crvenih Kmera je evoluirala vremenom. U ranim danima, to je bila ortodoksna komunistička partija koja se ugledala na vijetnamske komuniste. Postala je više staljinistička i anti-intelektualno nastrojena kada su se grupe studenata koje su studirale u Francuskoj vratile u Kambodžu.

Studenti, uključujući kasnijeg vođu partije, Pola Pota, su bili pod jakim uticajem Komunističke partije Francuske.  Nakon 1960. godine, Crveni Kmeri su razvili sopstvene političke ideje.

Seljake su smatrali proletarijatom i pravim predstavnicima radničke klase. Do 1970-ih, Crveni Kmeri su kombinovali svoje ideje sa antikolonijalističkim idejama KP Francuske, sa kojima su se njene vođe upoznale tokom studija na francuskim univerzitetima tokom pedesetih.

Vođe Crvenih Kmera su privatno gajile vrlo negativne emocije prema onome šta su videli kao arogantan stav Vijetnamaca, i rešile su da uspostave oblik komunizma različit od vijetnamskog modela

Nakon četiri godine vladavine, režim Crvenih Kmera je uklonjen sa vlasti 1979. nakon invazije Socijalističke Republike Vijetnam.

Pokret je opstao do devedesetih kao pokret otpora.

Delovao je u zapadnoj Kambodži iz baza u Tajlandu. 1996, nakon mirovnog sporazuma, njihov vođa Pol Pot je zvanično raspustio organizaciju. Pol Pot je umro 15. aprila, 1998. godine, ne suočivši se sa sudom.