Obeležena 89. godišnjica smrti Arčibalda Rajsa

U ime Vlade Srbije i Grada Beograda na spomenik Rajsu, podignutom 1931. godine, vence su položili i odali poštu državni sekretar Ministarstva za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja Negovan Stanković i predsednik Skupštine grada Beograda Nikola Nikodijević.

Državnoj ceremoniji obeležavanja 89.godišnjice Rajsove smrti prisustvovali su i predstavnici Ambasade Švajcarske u Srbiji, Ministarstva odbrane, Vojske Srbije, Kriminalističko-policijske akademije, Udruženja za negovanje tradicije narodnooslobodilačkih ratova, Udruženja potomaka Solunskih ratnika i građani.

Državni sekretar Negovan Stanković ukazao je na značajnu ulogu Rajsa u Prvom svetskom ratu u kojem se dokazao kao kriminolog i forenzičar ističući da je sa srpskom vojskom preživeo golgotu povlačeći se preko Albanije.

Stanković je podsetio da je Rajs sa srpskom vosjkom prošao proboj Solunskog fronta i da je 1. novembra 1918. godine sa Moravskom divizijom ušao u oslobođeni Beograd u kojem je živeo do smrti 8. avgusta 1929. godine.

"Vlada Srbije je maksimalno posvećena dostojanstvenom sećanju na sve učesnike u događajima iz svoje istorije. Današnji datum je jedan od značajnijih u našoj istoriji, a posebno u godini kada obeležavamo 100 godina od velike pobede u Prvom svetskom ratu", naveo je Stanković.

Predsednik Skupštine grada Beograda Nikola Nikodijević rekao je da se godišnjica Rajsove smrti tradicionalno obeležava svake godine, a ove godine ima poseban značaj jer se navršava stogodišnjica od završetka Velikog rata.

Nikodijević je izrazio zadovoljstvo što brojna udruženja u Beogradu i Srbiji čuvaju sećanje na velikog prijatelja Srba kojem, kaže, dugujemo veliku zahvalnost i poštovanje.

"Doktor Rajs je bio tu kada je bilo najteže i kada su se dešavala najveća stradanja našeg naroda, a zahvaljujući njemu širila se istina o zlodelima nad srpskim narodom i njegovoj herojskog borbi", istakao je Nikodijević.

On je dodao da će Grad Beograd zajedno sa Vladom Srbije nastaviti da čuva sećanje na sve važne ličnosti koji su pomogli Srbiji u Prvom i Drugom svetskom ratu.

"Moramo naučiti da cenimo ljude koji su nam prijatelji kada nam je najteže, kao što je bio Rajs, ali i da ih više poštujemo za života. Nadam se da ćemo naučiti nešto iz njegovog testamenta, knjige 'Čujte Srbi', u kojoj nas je tako dobro opisao kao da je pisana danas, a ne pre skoro sto godina", primetio je Nikodijević.

Rodolf Arčibald Rajs rođen je 1875. u nemačkoj pokraniji Baden, a posle osnovnog i srednjeg obrazovanja, odlazi u Švajcarsku, gde stiče zvanje doktora hemije.

Na poziv srspke vlade došao je u Srbiju u septembru 1914. godine i kao kriminolog istraživao zločine nad srpskim stanovništvom tokom Prvog svetskog rata.

Rajs je 1928. godine napisao politički testament "Čujte Srbi", koji je ujedno i dokument o vremenu od 1918. do 1928. godine.

Pred kraj života objavio je svoj ratni dnevnik u knjizi "Šta sam video i proživeo u velikim danima", a pre toga objavio je "Pisma sa srpsko-makedonskog fronta".

Preminuo je 8. avgusta 1929. godine, a njegovo srce je, po njegovoj testamentarnoj želji, pohranjeno u kapeli na Kajmakčalanu u Makedoniji.