Biseri i povelje - Nemanjići

Gledaoci će imati priliku da čuju priču o jedinom sačuvanom ličnom predmetu Svetog Save, njegovom štapu, zatim priču o oružju i opremi srednovekovnih junaka, o portretima vladara na freskama, diplomatiji koju su vodili Nemanjići, krunisanju Stefana Nemanjića, srednjovekovnoj muzici i instrumentima, kostimima i modi, stvaranju kulta i svetorodne dinastije, relikvijama koje je Sava doneo u Srbiju, o prestonici i dvorovima Nemanjića u Starom Rasu. U serijalu učestvuju: dr Marko Popović, dr Smilja Marjanović Dušanić, dr Radivoj Radić, dr Bojan Popović, dr Ivana Perković, dr Andrej Vujnović, dr Danica Popović i dr Dragan Vojvodić.

Urednik serijala: Svetlana Ilić
Montažer: Miroslav Nikolov

I epizoda: Žezlo Svetog Save

U riznici manastira Mileševe danas se čuva jedini sačuvani lični predmet Svetog Save. Reč je o štapu ili žezlu koji je arhiepiskopu Savi, prilikom njegove posete Svetoj zemlji, poklonio nikejski patrijarh. O tome kako je štap izgledao, kada je i na koji način rekonstruisan i kako danas izgleda, govoriće dr Andrej Vujnović, muzejski savetnik Istorijskog muzeja Srbije.

II epizoda: Vladarski portreti

U zadužbinama prvih Nemanjića u Rasu nalaze se portreti srpskih vladara, članova njihovih porodica, zatim vlastele, običnih ljudi i duhovnika, odnosno najviših predstavnika crkve. Prof. dr Dragan Vojvodić sa Filozofskog fakulteta, Odseka za istoriju umetnosti, govoriće o tome kako su vladari naslikani, da li su izgledali onako kako su predstavljeni na freskama, čiji portret je najverodostojniji i šta nam govore njihovi portreti?

III epizoda: Čin krunisanja 1217.

U crkvi Svetih apostola Petra i Pavla u Rasu 1217. godine je obavljeno krunisanje Stefana Nemanjića za prvog srpskog kralja. Srbija je tim činom zvanično postala Kraljevina, priznata i na Istoku i na Zapadu. O tome kako je kruna stigla iz Rima, na koji način je izvedeno prvo krunisanje i da li je tom činu prisustvovao raški episkop, govoriće istoričar dr Smilja Marjanović Dušanić sa Filozofskog fakulteta.

IV epizoda: Diplomatijom do kraljevine

Stefan Nemanjić, ovenčan vizantijskom titulom sevastokratora, od 1204. godine pokušavao je da od rimskog pape dobije kraljevsku krunu. Međutim, posle mnogo godina čekanja, tek 1217. godine papski legat je došao u Ras i krunisao ga. O tome zašto se na krunu čekalo mnogo godina, kakva je bila diplomatija Nemanjića u tom periodu, zašto je krunu srpskom kralju mogao dati samo papa, govoriće istoričar Radivoj Radić sa Filozofskog fakulteta.

V epizoda: Relikvijama do harizme

Arhiepiskop Sava je sa svojih putovanja po Svetoj zemlji, u manastir Žiču doneo najvrednije hrišćanske relikvije. Koliki je bio značaj Žiče i njene osnivačke povelje, zašto je Srbiji bila potrebna ta sakralna aura, koje svetinje je Sava doneo u otadžbinu i zašto je mošti svoga brata Stefana Prvovenčanog preneo iz Studenice u Žiču, samo su neka pitanja na koje će odgovore dati dr Danica Popović iz Balkanološkog instituta.

VI epizoda: Srednjovekovni ratnici i oružje

Vladavinu Nemanjića obeležile su pobede i porazi u ratovima sa velikim silama Vizantijom, Bugarskom i Ugarskom. Kakvo je bilo naoružanje i oprema Nemanjića, da li se razlikovala od suseda, kako je izgledala srpska vojska? Pitanja na koje će odgovore dati arheolog dr Marko Popović iz Arheološkog instituta, koji će predstaviti oružje i opremu srpskog srednjovekovnog ratnika.

VII epizoda: Stolno mesto Stari Ras

Prestonica prvih Nemanjića bila je u Starom Rasu. Međutim, postavlja se pitanje gde su bili dvorovi srpskih vladara, kako su izgledali, da li jedan od vladarskih dvorova bio na tvrđavi Ras, da li su bili palate ili obične kuće, ko je u njima boravio? Na ova i još mnogo drugih pitanja odgovore će dati arheolog dr Marko Popović koji je, više decenija, učestvovao u arheološkim istraživanjima Starog Rasa.

VIII epizoda: Stvaranje kulta

Veliki župan Stefan Nemanja bio je rodonačelnik svetorodne loze Nemanjića koja je Srbijom vladala puna dva veka. Bio je hrabar ratnik i mudar političar, osnivač prve srpske srednjovekovne države u Rasu. Budući da je ostavio dubok trag u celokupnom verskom i političkom životu srpskog naroda, njegovi sinovi Stefan i Sava pobrinuli su se da se monah Simeon, nekada veliki župan, proglasi za svetitelja. Dr Danica Popović iz Balkanološkog instituta govoriće o tome kako je stvaran kult Svetog Simeona, kako su njegove mošti iz Hilandara stigle u Studenicu, šta je mirotočenje i kako je manastir Mileševa takođe postala značajno kultno središte kada je telo Svetoga Save preneto iz Trnova u Mileševu.

IX epizoda: U ritmu pesme i plesa

Srpska srednjovekovna muzika razvijala se u okviru delovanja vizantijske muzičke kulture u srpskoj državi od 12. do 15. veka. Pojanje koje je bilo jednoglasno izvođeno solistički ili u horu, u dve pevnice, kao i muzički instrumenti, oslikani su na mnogim freskama. Dr Ivana Perković sa Fakulteta muzičke umetnosti govoriće o muzici i instrumentima u srednjem veku, o freskama na kojima su prikazani muzičari, horovi i instrumenti, o Svetom Savi i njegovom pojanju.

X epizoda: Zlatni pojas i biseri

Najveća promena u sferi kostima koja se ikada desila u istoriji čovečanstva bila je u srednjem veku. Odeća sa malim brojem šavova postaje kostim napravljen od velikog broja komada koji se zajedno uklapaju, što je odlika i savremenog kostima. Zato se smatra da se sredinom 14. veka pojavila moda kao fenomen. Dr Bojan Popović iz Galerije fresaka govoriće o srpskom srednjovekovnom kostimu, kako je izgledao kostim vladara, vlastele, predstavnika crkve, a kako kostim običnih ljudi, šta nam govore ornamenti na kostimu, da li je kostim nastajao u Srbiji ili je bio uvezen, koliko su uticaji sa zapada i istoka uticali na izgled srpskog kostima?