Studije filma – Silvana Grujić: Dama s kamelijama

Motiv Dame s kamelijama je deo kolektivnog poimanja i jedan od najčešće obrađivanih mitova građanske epohe što se potvrđuje i tvrdnjom francuskog teatrologa Alena Sažea da se mit, između ostalog, prepoznaje po multuplikaciji svojih verzija.

Od prvog literarnog i pozorišnog pojavljivanja, romana Aleksandra Dime sina i istoimenog dramskog komada, priča o nesretnoj kurtizani ostavila je dubok utisak ne samo na publiku i kritiku, već i na umetnike - stvaraoce u različitim medijima koji su u njoj pronalazili neiscrpno polje inspiracije.

Najpopularnija i najdugovečnija obrada ovog motiva je opera Travijata Đuzepa Verdija, od filmskih, najpoznatija je holivudska verzija Džordža Kjukora sa Gretom Garbo i Robertom Tejlorom u glavnim ulogama, a čuvena je i filmsko-televizijska adaptacija Franka Zafirelija sa Terezom Stratas i Plasidom Domingom kao glavnim, pevačko-glumačkim interpretatorima.

Najdalje u kompilaciji ovog motiva otišao je Baz Lurman u svom postmodernom filmskom mjuziklu Mulen ruž, u kojem dominira bogato korišćenje muzičke lajtmotivike i filmske citatnosti. To je i najeklatantniji primer kako motiv Dame s kamelijama može slobodno da varira, modulira i nadograđuje i da, bez obzira na neko „novo" vreme, nove ukuse i moralne norme, on i dalje inspiriše mlade autore. To može da se tumači i kao izvestan neoromantizam u umetnosti, ili jednostavno, kao težnja ka povratku romantičnih osećanja i bekstva od rutine svakodnevnog života.

Uspešne transformacije ovog motiva u različitim medijima dokazuju da se, uprkos specifičnostima medijske tehnologije, u suštini pozorišta, filma ili televizije kao umetničkih medija i dalje nalazi jaka dramska priča, sa svojom naracijom, ambijentacijom, likovima, dramaturškim preokretima i određenim stavom prema motivu koji se obrađuje. A motiv Dame s kamelijama jedan je od onih koji se pokazao kao izuzetno podatan za sve vrste dramskih i muzičkih obrada i kao takav predstavlja jedan od najčešće korišćenih arhetipova u epohi modernog doba.

Urednica ciklusa Olivera Gavrić.