Tribina Trećeg programa

Zoran Paunović: Radio – kultura slušanja

U emisiji Tribina Trećeg programa, u okviru proslave stogodišnjice Radio Beograda, od ponedeljka 3. do petka 7. juna možete pratiti izlaganja sa Okruglog stola "Radio: kultura slušanja", koji je održan u studiju 8 Radio Beograda.

Filozofi Zoran Dimić i Andrea Perunović, psihološkinja Ana Đorđević, muzikološkinja Ksenija Stevanović i teoretičar književnosti Zoran Paunović, razgovaraju o Radiju i fenomenu slušanja. Posle svakog izlaganja sledi rasprava o onome što je izloženo.

Zoran Dimić govori o radijskim emisijima velikog nemačkog filozofa Valtera Benjamina. Benjamnin je svoje emisije pripremao za Radio Berlin i čitao ih na talasima tog Radija poslednjih nekoliko godina Vajmarske republike, da bi, s dolaskom nacista na vlast, umesto medija koji širi slobodu Radio postao postao glasilom vođe i partije, te za Benjamina u takvim okolnostima tu više nije bilo mesta.

Ana Đorđević govori o psihološkim uslovljenostima slušanja, naročito slušanja Radija. Koje reakcije izaziva slušanje, kome se obraća Radio i na koji način, te u kojoj meri se čulo sluha razlikuje od drugih čula, odnosno koje su specifičnosti slušanja u odnosu na gledanje, ili dodir.

Andrea Perunović pravi malu filozofsku istoriju slušanja, odnosno govori o filozofskom potcenjivanju slušanja u odnosu na favorizovano čulo vida i gledanje. Tu vrstu potcenjivanja Perunović smatra ne samo nepravednom, nego i štetnom, jer specifičnost čina slušanja ne može da nadomesti nijedna druga ljudska sposobnost.

Ksenija Stevanović pravi tanana razlikovanja između zvuka i muzike, te skreće pažnju na kinetički (pokretački) momenat muzike podsećajući na Odisejevo iskušenje pred pesmom sirena: muzika traži pokret i aktivnost (u slučaju mita muzika pokreće slušaoca koji ide u smrt).

Zoran Paunović pravi duhovitu istoriju Radija na ovim prostorima, započinjući svoj esej stihovima grupe Film "danas sam bacio radio kroz prozor". Kroz odnos mladih ljudi prema Radiju šezdesetih godina 20 veka - kada sloboda probija i u Radio te se s njega nezaustavljivo širi - Paunović ispreda priču o Radiju kao mediju koji, u ovom slučaju kroz muziku, širi slobodu, ali koji se, ako postane propagandno glasilo vođe i partije, pretvara u opasnom sredstvo ugnjetavanja.

Urednik i voditelj Ivan Milenković