Kompozitor meseca – Petar Konjović

Svojim izrazitim umetničkim kvalitetima izdavajaju se opere Knez od Zete iz 1926. i Koštana iz 1931. koje pripadaju zreloj stvaralačkoj fazi i njegovo poslednje ostvarenje Otadžbina iz 1960. Operu Ženidba Miloševa, u prvoj verziji dovršio je 1904. godine, a poput opere Seljaci iz 1951, oblikovana je kao opera sa numerama.

Na početku emisije slušaćete odlomke iz opere Ženidba Miloševa poznatu i kao Vilin veo. Samo godinu dana ranije, 1903, Božidar Janković je napisao operu na isti tekst Dragutin Ilića. Konjović je svoje delo ponudio beogradskom Narodnom pozorištu, ali do izvođenja nije došlo, te je nakon temeljne revizije premijera upriličena u Zagrebu 1917. godine. Zbog austrougarske cenzure, naslov dela je morao biti izmenjen, te je opera ponela naziv Vilin Veo, a nakon još nekoliko izmena, u svojoj finalnoj verziji je izvedena u Zagrebu 1922.

Pratićete prvi čin, odnosno prvu sliku iz Konjovićeve najpopularnije i najuspešnije opere Koštana, koja je u prvoj verziji premijerno izvedena u Zagrebu 1931. godine. Autor je i ovo delo revidirao dva puta: druga verzija je izvedena 1940, a finalna treća, 1948. godine, kada je dodao četvrtu sliku, u kojoj se dodatno produbljuje lik glavne junakinje. Osim toga, u završnu scenu je umetnuo i poslednju Koštaninu pesmu, stilizovanu narodnu melodiju Crni goro, te je tako, kako ističe Vlastimir Peričić, dao njenom liku "poslednji akcenat bolne rezignacije".

U operi Koštana Konjović je realizovao sve svoje ideje o nacionalnom muzičkom stilu, izgrađenom na narodnom melosu i latentnom muzičkom sadržaju govorne reči, odnosno rečitativnom stilu u kojem se spajaju melodika proizašla iz govora sa narodnim melosom.

Čućete i drugi čin iz Konjovićeve jedine komične opere Seljaci. Na predlog profesora Ivana Đaje, Konjović je komponovao operu prema komadu Đido Janka Veselinovića, a libreto je sastavio njegov sin Jovan Konjović. Zamisao Konjovića bila je, kako je sam rekao, da napiše ostvarenje u kojem će se „rasploditi vedra, rekao bih mocartovski jasna dijatonika šumadijskog skercoznog motiva koji je već s toliko uspeha u rukovetima iz Moje domovine fiksirao Stevan Mokranjac”.

Autorka Jelena Damjanović