Etjen-Nikola Meil i muzika pariskih kompozitora

U vreme nakon Francuske buržoaske revolucije, opera-komik koja se izvodila u dvoranama Favar i Fejdo, gotovo je u potpunosti potisnula francusku ozbiljnu operu. Dok se trupa u dvorani Favar posvetila patriotskim spektaklima i komičnijim i jednostavnijim delima, neretko uključujući opere Etjen-Nikole Meila, repertoar dvorane Fejdo bio je naklonjeniji rojalistima i ispunjen herojskim dramama Luiđija Kerubinija i Žan-Fransoa Le Sijera. Ipak, sa usponom Napoleona ideološki sukob je počeo da bledi, te su dve trupe, pod teretom ekonomskih nedaća, od 1801. godine počele da rade zajedno.
U toku prvog francuskog carstva, od 1804. do 1814, Meil je nastavio da piše za operu-komik, iako je njegovim delima retko poklanjana ista pažnja kao 90-ih godina prethodnog stoleća. U ovom periodu su se posebno izdvojile premijere dveju Meilovih netipičnih, gotovo eksperimentalnih opera: Utal, rađena prema Osijanovim poemama Džejmsa Makfersona, u kojoj je kompozitor postigao izrazito tamne orkestarske boje, i Josif, prema priči o starozavetnom proroku. Iako je potonja Meilova opera zavredila više poštovanja nego popularnosti, Napoleon ju je 1810, tri godine nakon premijere, nagradio kao najbolju operu-komik prethodne decenije, a, zahvaljujući ozbiljnoj tematici i religioznoj atmosferi, opera je visoko vrednovana tokom čitavog 19. veka, pogotovo u nemačkim zemljama. Aleksandar Dival, koji je izradio libreto za Meilovu operu prema biblijskom predlošku, računao je na interesovanje za istoriju starog Egipta probuđeno Napoleonovim pohodima, kao i na novi talas religioznosti u francuskom carstvu, koji je potisnuo revolucionarni antiklerikalizam. Divalov libreto je karakterističan jer ne sadrži ljubavni zaplet, a moralne pouke su jasno eksplicirane. Meilova partitura je takođe netipična, kako na planu orkestracije, tako i na planu formalnih rešenja. Dok, s jedne strane, Meil izbegava virtouzne arije i u prvi plan stavlja himnične nastupe hora i uzdržane solističke numere, s druge strane insistira na boji limenih duvača, te proširuje orkestar zakrivljenom tubom, instrumentom dizajniranom za proslave Francuske revolucije, prema obliku antičke rimske horne. Podražavajući stil antiko, Meil je vešto inkorporirao kontrapunktske tehnike u stil opere-komik.

Osam godina mlađi od Meila, Fransoa Boaldje je svoje prve komične opere uspešno predstavio u rodnom Ruanu, a od 1797. godine postao je miljenik i pariske publike. Pravi trijumf u Parizu doživeo je 1800. godine premijerom opere Bagdadski kalif u dvorani Favar. U Boaldjeovom izrazu posebno plene izuzetna sloboda i lakoća melodija, kao i veština kojom je koristio široku paletu orkestarskih boja. U večerašnjoj emisiji čućete muzičke numere iz prvog čina Boaldjeove opere Moja tetka Aurora, ili prekinuti roman, napisane na libreto Šarla d Lonšana. Opera spaja dobro poznati komični siže u kome mladi ljubavnik, uz pomoć svog dovitljivog sluge, pokušava da dopre do devojke koja je pod zaštitom stroge i bogate tetke, sa duhovitom parodijom na sentimentalne romane tog doba.

Autor emisije: Srđan Atanasovski