Studio Slavenski – Pesme i igre Balkana

Radio Beograd 2 i Sokoj nastavljaju ciklus koncerata Studio Slavenski, koji se u sezoni 2024/25. godine svakog poslednjeg četvrtka u mesecu održava u Legatu Josipa Slavenskog, uz direktne radijske prenose. Na četvrtom koncertu, 26. decembra u 19 časova, program nazvan  Pesme i igre Balkana predstaviće Milan Popović (čembalo i klavir) i Sofija Krsteska Klebel (violina).

„Umetnička muzika na prostoru balkanskih zemalja počela je da se razvija tek polovinom 19. veka, srazmerno kasno u poređenju sa zapadnoevropskom tradicijom. U nastojanju da uhvate korak s tadašnjim trendovima, domaći kompozitori su u svom stvaralaštvu favorizovali forme i žanrove tzv. romantičarske muzičke tradicije, kao najbliži postojeći uzor. No, ubrzo je postalo jasno da puko kopiranje romantičarskih idioma ne poseduje autentičnu crtu – tako potrebnu lokalnu identitetsku komponentu, koja je bila jedan od osnovnih ideala u procesu formiranja nacionalnih pokreta i država na prostoru Balkana i Srednje Evrope, na prelomu 19. u 20. vek. U traganju za nečim što bi bilo prepoznato kao autentičan izraz balkanske tradicije, kompozitori s ovih prostora potražili su inspiraciju u postojećim muzičkim folklornim tradicijama – pesmama i igrama, baziranim na narodnim napevima. Vešto kombinujući domaći muzički folkor sa savremenim stilsko-kompozicionim tehnikama, domaći autori 20. veka su formirali prepoznatljiv muzički izraz čije su karakteristike prisutne u umetničkoj muzici svih balkanskih zemalja: izrazita igračko-ritmička komponenta (naročito u vidu tzv. nepravilnih ritmova), melizmatično-repetitivni muzički obrasci i jednostavni vokalni karakteri narodnih melodija, isprepleteni su s tradicionalnim romantičarskim izrazom 19. veka, neobaroknim tendencijama s polovine 20. veka, kao i progresivno-eksperimentalnim postupcima postmodernizma. Sve ove karakteristike, u velikoj meri su odredile muzički izraz autora čija su dela na večerašnjem programu; uprkos vremenskoj i estetskoj distanci koja razdvaja kompozicioni stil od Bele Bartoka i Josipa Slavenskog, preko Nikole Hercigonje do Vuka Kulenovića, folklorne tradicije oličene u pesmama i igrama predstavljaju konceptualnu i inspiracijsku nit koja ove autore ipak povezuje.” 

                                                                                                                        Milan Popović

Program:

Nikola Hercigonja (1911–2000)

Svita za čembalo na teme starih dubrovačkih igara

Josip Štolcer Slavenski (1896–1955)
Narodna svita, za violinu i klavir

Bela Bartok (1881–1945)

Rumunske narodne igre, transkripcija za violinu i klavir (Zoltán Székely)

Vuk Kulenović (1946–2017)

Bukolike 2, za čembalo

Sofija Krsteska Klebel je violinistkinja i violistkinja, koncertno aktivna širom Evrope, Azije i Južne Amerike kao član renomiranih kamernih sastava, posebno u području istorijski informisanog izvođaštva. Diplomirala je violinu na Fakultetu muzičke umetnosti u Beogradu u klasi prof. Maje Jokanović i na Univerzitetu umetnosti u Gracu u klasi prof. Vesne Stanković, gde je završila i master studije barokne violine u klasi  prof. Suzan Šolc. Usavršavala se na majstorskim kursevima izuzetnih umetnika kao što su: Erih Hobart, Enriko Gati, Odil Eduard, Rajner Honek, Ernst Kovačić i Icak Raškovski. Redovan je član Bahovog konsorta iz Beča, Orkestra Bečke akademije, Nove dvorske kapele iz Graca. Sarađuje sa dirigentima: Martinom Haselbokom, Rubenom Dubrovskim, Štefanom Gotfridom i drugima. 

Zahvaljujući svom opsežnom profesionalnom i akademskom iskustvu, sa podjednakom lakoćom i stilskom preciznošću vlada delima od renesanse do muzike 21. veka nastupajući i na istorijskim i na modernim instrumentima iz porodice violine. Od 2023. godine je saradnik na umetničko-naučnoistraživačkom projektu na Univerzitetu umetnosti u Gracu, koji se bavi produkcijom zvuka na žičanim instrumentima. Živi i radi u Gracu.

Milan Popović je čembalista i pijanista, aktivan kao solista i kamerni muzičar, klavirski i kontinuo saradnik. Vanredni je profesor za umetničku oblast čembala pri Poliinstrumentalnoj katedri FMU u Beogradu, na kome je završio osnovne studije klavira i čembala, u klasama  prof. Ninoslava Živkovića i  prof. Zorice Ćetković. Na istom fakultetu je sa uspehom odbranio doktorski umetnički projekat istražujući interpretativne veze između francuske muzike za čembalo 18. i 20. veka.  Tokom školovanja se kontinuirano usavršavao na kursevima klavira i čembala u zemlji i inostranstvu. Pohađao je kurseve na Međunarodnom festivalu čembala Ars Vivendi Clavicembalum ‒  Čembalo, živa umetnost u Beogradu i učestvovao u radu Barokne radionice Predraga Novovića na FMU. Dve godine je bio stipendista Austrijske barokne akademije iz Gmundena. Među profesorima kod kojih se usavršavao su: Marija Luiza Baldasari, Erik Traksler, Zigbert Rampe, An Mari Dragosic, Ežen Mikelanđeli, Jori Vinikur, Egon Mihajlović, Blandin Ranu i dr.
Dobitnik je nagrada na brojnim pijanističkim takmičenjima domaćeg i međunarodnog karaktera.
Gostovao je na muzičkim festivalima u zemlji i inostranstvu (Čembalo, živa umetnost;   Trigonale; Aestas;  Festival rane muzike – FERAM), na kojima je održao više resitala   solističke i kamerne muzike. Pored redovnih nastupa u zemlji, ostvario je koncertne resitale i gostovanja kao solista i kamerni muzičar u Austriji, Hrvatskoj, Bugarskoj, Španiji, Bosni i Hercegovini, Crnoj Gori. Poneo je titulu Talenta festivala Trigonale 2011.
Kao solista je nastupao sa Umetničkim ansamblom Vojske Srbije „Stanislav Binički”, kao i sa Orkestrom Fakulteta muzičke umetnosti. Bio je saradnik Simfonijskog orkestra

RTS-a, Umetničkog ansambla „Stanislav Binički”, Jevrejskog kamernog orkestra, Crnogorskog simfonijskog orkestra, oficijelni kontinuo saradnik baroknog orkestra „Aestas” i Baroknog orkestra Nove beogradske opere. Član je ansambla za staru muziku „Temenos”. Ostvario je trajne audio-snimke za Radio Beograd i Austrijski radio (ORF). Inicijator je i umetnički koordinator obeležavanja Evropskog dana stare muzike, koji se od 2013. godine održava na Fakultetu muzičke umetnosti, uz podršku Evropske mreže za staru muziku.

Urednice ciklusa Studio Slavenski: Maja Čolović Vasić (Radio Beograd 2) i Mirjana   Lazarević (Sokoj)

Urednik radijskog prenosa: Maja Čolović Vasić

Producent: Jelena Bradarić 

Legat Josipa Slavenskog se nalazi na adresi: Trg Nikole Pašića 1, V sprat