Rep muzika i pokret za prava američkih crnaca – od revolucije do mejnstrima

Među američkim crncima popularna je (istini za volju hiperbolisana) tvrdnja da su oni stvorili sve velike žanrove američke muzičke scene (gospel, džez, bluz, rokenrol, fank itd.), samo da bi ih belci preoteli, komodifikovali i učinili svojim, nastavljajući da perpetuiraju uspostavljeni odnos jednosmerne eksploatacije i vertikalne rasne hijerarhije. Kada je u pitanju rep, može se reći da ta opaska istovremeno ima najmanju, i najveću težinu. Sa jedne strane, nakon praktično pola veka istorije, uz sve komercijalizacije i džentrifikacije, rep je ostao sinoniman za crnačku kulturu, njihov ulični žargon i njihovu kontinuiranu borbu za građanska prava u SAD. Sa druge strane, rep je postao globalni politički fenomen u jačem smislu od bilo kog drugog američkog žanra, ne presađujući prosto američku estetiku i političke teme u druge zaseoke Globalnog sela, već porađajući lokalne socijalne, kontrakulturne i političke pokrete koji su tematizovali lokalne teme i promovisali lokalno buntovništvo, ponekad usmereno protiv provincijalnih centara moći, ali ponekad i protiv metropole koja pokušava da preko njih projektuje vlastitu „meku moć“ na planetu.

Ako se, međutim, fokusiramo na istoriju interakcija između rep muzike i crnačkih pokreta za emancipaciju, možemo se posvedočiti u tome kako popularna muzika može biti instrument borbe protiv establišmenta, ali istovremeno i narator istorijskog poraza i svedok pretvaranja crnačke kontrakulture u svoju suštinsku suprotnost – u udarnu pesnicu američkog establišmenta. Od povojā na žurkama u Bronksu, preko zlatnog doba hip-hopa i gangsterskog repa, pa sve do dominacije Bilbordovim spiskovima hitova i zlatne koke za muzičku industriju, rep i hip-hop su pratili uspone i padove u borbi crnačke zajednice za svoja prava koja je počela sa Crnim panterima, a završila se BLM protestima. I dok je prodor repa u globalni pop bio neprikosnoven, a crnački politički žargon postao novi politički korektni novogovor Kolektivnog zapada, sami američki crnci ostali su tamo gde su i bili – u getima i crnačkim kvartovima poput Komptona, Južnog Bronksa ili Saut Centrala, bez realnog uticaja na američku politiku i bez ekonomskih perspektiva mimo klijentističkog sistema socijalne pomoći ili kriminalnih bandi.

Šta je učinilo rep muziku toliko popularnom i uticajnom, kako je zauzela centralno mesto u političkoj borbi američkih manjina, kako je komodifikovana, komercijalizovana, kidnapovana i politički kastrirana, i koje je njeno današnje mesto u američkim kulturnim ratovima, razgovaraćemo sa filozofom i reperom Darkom Delićem.

Autor „Gozbe“: Nikola Tanasić