Poslednja carska zadužbina Nemanjića-Manastir Mateič

Veoma je retko u topografiji srednjovekovne Srbije da jedan kraj ima toliko sačuvanih zadužbina, kao što je to slučaj sa Skopskom Crnom Gorom, u Republici Severnoj Makedoniji. Gotovo da nema naseobine u kojoj se ne nalazi hram koji je zidan u XIV veku. Oko 30 crkava i manastira nalazi se na teritoriji koja se vekovima nazivala nemanjićkom Svetom Zemljom, Skopskom Svetom Gorom. Srbi tu žive vekovima, iako su sa svih strana okruženi Albancima, uspeli su, uprkos teškim okolnostima, da sačuvaju svoju kulturu. Nekada se na maloj površini nađu i po dve, ili tri, takve zadužbine, podsećajući na duhovnost koja je davno zaboravljena. Takva, zapostavljena zadužbina je i manastir Mateič, kod Kumanova, u selu Matejče, posvećen Presvetoj Bogorodici, podignut još u  XI veku, o čemu svedoči natpis na grčkom jeziku iz vremena Isaka Komnina, dok se u izvorima prvi put pominje u hrisovulji kralja Milutina iz, oko, 1300. godine, a sredinom 14. veka, car Dušan je započeo, a njegova supruga Jelena i sin Uroš su završili obnovu manastira oko 1357. godine.

U ovonedeljnoj Riznici govorimo o poslednjoj carskoj zadužbini Nemanjića, manastiru Mateiču u Skopskoj Crnoj Gori, istoriji, izgledu manastirske crkve, mestu gde je stvarao himnograf Isaije Srbin, nastao Zbornik Vladislava Gramatika, prostoru koji je u srednjem veku bio središte kulture, književne i prepisivačke delatnosti, prohujalim vekovima sa kojim je manastir delio, najčešće tužnu sudbinu, uključujući i 2001. godinu kada je Mateič pretrpeo napade albanskih ekstremista i uništavanje živopisa, a  polako urušavanje  ove carske zadužbine se nastavlja. Gost emisije je istoričarka umetnosti dr Jasmina S. Ćirić, docent Filološko-umetničkog fakulteta Univerziteta u Kragujevcu.

Autor i voditelj Dušanka Zeković.