Jelena Dragaš Paleologina-poslednja carica Romeja

„Iako su Srbi, smatra se, već bili pokršteni do polovine IX veka, tek će vladari iz dinastije Nemanjića, pre svega njen rodonačelnik Stefan Nemanja, te naročito njegovi potomci kralj Stefan Uroš II Milutin i kralj i car Stefan Uroš IV Dušan, Srbiju u potpunosti uključiti u ideološke, kulturne i političke okvire vizantijskog komonvelta. Najtransparentniji vid odnosa između Srbije i Vizantije bili su međusobni dinastički brakovi njihovih vladara.

Iako je bilo nekoliko vizantijskih princeza koje su postale srpske vladarke, među kojima je najpoznatija porfirorodna Simonida, tokom milenijumske istorije Carstva samo je jedna Srpkinja bila vizantijska carica - Jelena Dragaš Paleologina. Ova srpska plemkinja zakoračila je u vizantijsku istoriju svojom, za mnoge neočekivanom, udajom za vizantijskog cara Manojla II Paleologa 1392. godine...

Kao supruga vladara ikumene, Jelena je nosila carsku krunu pune 34 godine, sve do smrti Manojla II 1425. godine. Iako se ubrzo zamonašila pod imenom Ipomonija, sve do svoje smrti, 1450. godine igrala je veoma važnu, a u nekim prilikama čak i ključnu ulogu u politici Carstva Romeja... Do pada Carstva Romeja ostaje jedina krunisana glava u carskom domu Paleologa" (piše dr Maja Nikolić).

U današnjoj Riznici govorimo o životu jedine Srpkinje koja je bila carica Vizantije, Jeleni Dragaš Paleologini (rođena oko 1372, upokojila se 23. marta 1450), poslednjoj carici Romeja, monahinji Ipomoniji, majci poslednjih vizantijskih careva Jovana VIII i Konstantina XI.

Gošća je istoričarka dr Maja Nikolić, naučni saradnik Vizantološkog instituta SANU, pisac knjige „Jelena Dragaš Paleologina - poslednja carica Romeja".

Autor i voditelj: Dušanka Zeković