Šta piše u ledu sa Monblana

Do ovog otkrića došao je tim naučnika Francuskog nacionalnog centra za naučna istraživanja i Laboratorije za ledena jezgra Instituta za istraživanje pustinja u Nevadi. Naučnici su analizirali cev dugačku 40 metara u kojoj se nalazio uzorak leda uzet još 1999. godine sa planine Dôme du Goûter, dela masiva planinskog venca Monblana.

Proučavanje leda iz glečera u Evropi otkrilo je porast zagađenja olovom još iz perioda Rimskog carstva. Izotopi kiseonika i vodonika zarobljeni u ovom ledu pružaju zapise o klimatskim promenama, što naučnicima omogućava da dokumentuju klimu davnih vremena.

„Prvi put smo pronašli prilično kompletan zapis u ledu Alpa o atmosferskim padavinama i njihovom hemijskom sastavu koji seže sve do mezolitskog perioda. To je važno, jer postoje dva glavna klimatska stanja – glacijalno i interglacijalno. Podaci koji nam daju zapis o hemiji atmosferskih padavina tokom te ogromne klimatske promene govore o najekstremnijim prirodnim koncentracijama aerosola“, rekao je hidrolog Džo Makonel iz DRI Ice Core Lab.

Ovde je lokacija posebno važna. Pronalaženje drevnog leda u Evropi koji datira iz vremena kada je ljudska populacija u tom području rasla daje stručnjacima mnogo preciznija očitavanja lokalne životne sredine kroz vekove – putem čestica prašine, morske soli, sumpora, čađi i još mnogo toga – nego led sakupljen iz udaljenijih regiona poput Arktika.

Istraživano ledeno jezgro obuhvata ogroman raspon istorije, sve do lovaca-sakupljača koji su bili široko rasprostranjeni u tim prostorima, pa sve do uspona poljoprivrede i pripitomljavanja životinja.

Led daje istraživačima uvid u prošlost: izgleda da su leta na Alpima bila 3,5 stepeni Celzijusa hladnija nego okom poslednjeg ledenog doba, a dva stepena Celzijusa hladnija širom zapadne Evrope.

Praćenjem koncentracija fosfora (koji oslobađaju biljke), tim je utvrdio promene vegetacije tokom poslednjih 12.000 godina. Šume su se širile u toplijim klimatskim uslovima, a opadale u modernim vremenima usled razvoja i krčenja zemljišta.

„Zanimljivo je pronaći prvo ledeno jezgro iz evropskih Alpa koje sadrži netaknut zapis klime što se proteže kroz sadašnji topli period od deset hiljada godina do veoma različite klime poslednjeg ledenog doba“, rekla je geonaučnica Suzan Projnkert sa Univerziteta Grenobl u Francuskoj.

Nakon četvrt veka skladištenja, starost ledenog jezgra je tek sada procenjena korišćenjem najnovijih tehnika hemijske analize, kao što je merenje nivoa izotopa ugljenika i argona.

Istraživači takođe analiziraju nivoe morske soli kako bi pratili promene u obrascima vetrova tokom vremena i razvili bolje klimatske modele koji povezuju morsku so, obrasce oblaka i sunčevo zračenje.

„Ako zaista želite da se vratite i ispitate sva moguća klimatska stanja, prošla i buduća, potreban vam je model koji obuhvata pravu klimatsku varijabilnost. Da biste procenili koliko su modeli dobri, morate biti u mogućnosti da ih uporedite sa zapažanjima. I tu dolaze do izražaja ledena jezgra", rekao je Makonel.