Jašunjski manastiri su riznica srednjovekovne umetnosti

Narodni muzej u Leskovcu pripremio je priče o istoriji i kulturnoj baštini leskovačkog kraja, kvizove i druge zanimljive sadržaje koji su dostupni na njegovom sajtu, kako bi boravak kod kuće učinio zabavnijim.

U okviru segmenta „Muzej od kuće" posetioci mogu da se upoznaju i sa zanimljivom istorijom Jašunjskih manastira. Na padinama Babičke gore, nedaleko od Leskovca, skrivaju se dva spomenika srednjovekovnog pravoslavlja. Manastiri koji su odoleli istoriji. Jedan muški, drugi ženski, svoj život slave punih pet vekova.

Najpre je 1499. godine podignut ženski manastir, posvećen je Vavedenju presvete Bogorodice o čemu nam svedoči natpis na portalu iznad ulaznih vrata. U hramu se, odmah do ikone Presvete Bogorodice, nalazi lik monahinje Ksenije - ktitorke ove svetinje, dok su ispod nje oslikani likovi triju kaluđerica u crnim haljinama - Teofije, Marte i Marije.

Imajući u vidu podatak da je porodica Kantakuzin osnovala novu crkvu susednog, muškog manastira, pretpostavlja se to da se u ovom kompleksu može prepoznati porodični dupli manastir. Manastir Vavedenja Presvete Bogorodice je jednobrodna građevina, čiji se stil ne razlikuje u mnogome od stila gradnje vlastelinskih crkva u HIV i HV veku. Manastir je posle austrijsko-turskih ratova krajem HVII, početkom HVIII veka ostao prazan. Od 1878. godine služio je kao parohijska crkva, dok 1932. godine nije ponovo nastanjen kaluđericama.

https://muzejleskovac.rs/muzej-od-kuce-prica-o-srednjovekovnom-zenskom-manastiru/

Muški manastir Sveti Jovan Preteča izgrađen je na temeljima starijeg hrama, a podigao ga je, u vreme igumana Teodosija, 1517. godine Andronik sa svojom braćom iz carske porodice Kantakuzin.

Kao i ženski, i ovaj hram je jednobrodna, pravougaona građevina, a izdvaja ga živopisno oslikana zapadna fasada. Najstarije freske, smeštene u centralnom delu hrama, potiču iz 1524. godine, u vreme igumana Luke. Delo su izvesnog Petra iz Sofije. Ovo je jedinstven primer freskopisa nastalog u vreme turske vladavine, kada je Osmanskim carstvom vladao car Sulejman Veličanstveni. Ulazni deo crkve oslikan je 1584. godine.

Buran period turske vladavine ostavio je tragove i na ovoj svetinji, što je doprinelo njenom čestom stradanju i obnavljanju. Manastir je obnovljen 1693. godine, kada je oslikan novim živopisom. Nakon oslobođenja od Turaka, 1878. godine, manastir dobija zvonik i postaje deo Jašunjske parohije, a 1893. godine ovaj hram biva preobraćen u mirsku crkvu.

Poslednja obnova manastirskih fresaka završena je 1902. godine. Zadržavši prvobitni raspored fresaka, freskopis je uradio Jakov iz Velesa uz pomoć svog sina Đorđa.

https://muzejleskovac.rs/muzej-od-kuce-prica-o-manastiru-sveti-jovan-u-jasunji/

Jašunjski manastiri predstavljaju riznicu srednjovekovne umetnosti. Njihovi živopisni freskopisi predstavljaju svedočanstva života Srba u srednjem veku. Freske u crkvi Svetog Jovana Preteče izuzetno su važne za razumevanje umetnosti perioda od pada Despotovine do obnavljanja Patrijaršije.

Oba manastira su pod zaštitom države kao spomenici kulture od velikog značaja.