Gramofonija – Nikolas Šefer: „Omaž Bartoku”

Samo nekoliko meseci nakon prvog koncerta ovog svestranog umetnika, mađarski nacionalni izdavač je objavio i njegov debitantski album, sačinjen od elektroakustičkih ostvarenja u potpunosti realizovanih na sintetizeru, a inspirisanih stvaralaštvom čuvenog mađarskog kompozitora Bele Bartoka. Nikolas Šefer je do kraja sedamdesetih godina postao čuven kao autor brojnih kibernetskih skulptura i instalacija, te je važio za pionira u ovoj oblasti koja sjedinjuje digitalnu tehnologiju i kreiranje oblika u prostoru. Iako, najčešće, zvučni aspekt njegovih ostvarenja nije bio u prvom planu, može se uočiti da su emitovanje zvuka i sonorna reakcija na spoljne nadražaje tokom godina postajali sve značajniji deo njegovih radova. U tom smislu se pomenuti koncert, koji je održan u Parizu, može smatrati kulminacijom Šeferovih istraživanja u ovom polju, čiji su rezultati predstavljeni u formi muzičkih svita sačinjenih od više manjih studija posvećenih najčešće jednom aspektu tembra i njegove ovojnice. Album je podeljen na dve celine, veću pod nazivom Hronosonor i manju, nazvanu Perkusonor, povezane atmosferom improvizovanog muzičkog toka u kojem su glavni nosioci radnje promene zvučnih boja.

Kako se može uočiti i iz naziva Šeferovih ostvarenja, u fokusu njegovih muzičkih istraživanja je bilo ponašanje tonskih boja u sadejstvu sa ovojnicom perkusivnih karakteristika. Kompozicija Hronosonor je pretežno zasnovana na tembralnim varijacijama jednog tona u različitim registrima, dok se diptih Perkusonor zasniva na manipulacijama kratkim, oštrim zvučnostima, nalik čembalu, koje obrazuju zanimljive motorične obrasce promenljive gustine. Produkcija snimaka je izvedena sa dosta prostora u zvučnoj slici, te su složeni dinamički odnosi dodatno pojačani širokom panoramom i reverberacijom.

Autor Milan Milojković
Urednica Sanja Kunjadić