Hronika Trećeg programa

Baveći se raznovrsnim higijenama uma, temama krize i pobune, te nestabilnostima mikrozajednice o čemu danas književnost možda zamorno mnogo raspravlja, izgleda da propuštamo da se upitamo šta će i kako sačuvati vazduh, vodu i tlo, tako neophodne da nastanu narativi. O potrebi za čistoćom jednog okruženja valja misliti u ključu imaginacije i demografije, ekonomije i lingvistike, sociologije i psihologije podjednako: ekokritika i književna ekologija to čine baveći se zagađenjem koliko i istorijom okruženja, ljudskom prirodom i svim onim što stvara njenu potrebu da sanja idealno stanište koje na javi kontinuirano kontaminira. Čini se, međutim, da je najmanje reči i brige odvojeno za crnu majku zemlju i crne duše na njoj baš tamo gde je najpotrebnije suprotstaviti se „moru nevolja". U Sabolščaku, imaginarnom međimurskom selu u kojem se odigrava većina događaja iz romana Ciganin, ali najljepši (koji je u Hrvatskoj objavio izdavač „OceanMore" 2016. godine, a u Srbiji Književna radionica „Rašić" 2017) nestaju oni koji imaju previše života, a pojavljuju se oni koji ga imaju malo; u to bi makar glavna junakinja Milena želela da nas uveri, pomalo pravdajući svoje životne poraze. U romanu Črna mati zemla (koji je u Hrvatskoj objavio izdavač „Algoritam" 2013, a u Srbiji opet Književna radionica „Rašić" 2017. godine) jedna od pet naoko sporednih tema, koja je izronila iz magistralne tematske dominacije različitih potiskivanja, sklanjanja, zatrpavanja, tiče se duhova, narativizovanih najpre kao vapaj dečje podsvesti a potom, u samoj završnici romana, kao agresija probuđene istorije, piše Vladislava Gordić Petković.

Urednica emisije Tanja Mijović.