Jezik, književnost, teorija – govori Martina Lučić

Prema bugarskoj istoričarki Mariji Todorovoj, Balkan je pojam koji ima niz manifestacija, a koje možemo svrstati u četiri osnovne kategorije: planina, metafora, pežorativna odrednica te naziv za područje u koje spadaju zemlje tzv. Jugoistočne Evrope. Todorova smatra da je poimanje Balkana kao metafore, odnosno pežorativne odrednice direktna posledica događaja povezanih s raspadom Osmanskog Carstva te nastankom niza malenih, ekonomski slabih i nazadnih država koje su težile modernizaciji. No, upravo su teškoće modernizacije i propratni nacionalizmi stvorili situaciju u kojoj je Balkan u očima Zapada postao simbolom nečeg agresivnog, poluorijentalnog, nazadnog i varvarskog. Glavni cilj ovog izlaganja je da prikaže svakodnevni život, običaje, karakterne crte, suživot i druge elemente tih istih naroda, kultura i vera iz perspektive jednog italijanskog prirodoslovca i putopisca iz osamnaestog veka, te jednog pruskog publiciste iz devetnaestog veka. Koristeći se teorijom o književnoj imagologiji koja se bavi proučavanjem predstava o vlastitom narodu i zemlji (tzv. autopredstave) te o stranim narodima i zemljama (tzv. heteropredstvae) u književnosti, autorka pokušava da prikaže kako su Fortis i Maurer doživeli i opisali narode koji su u to vreme živeli na području današnje Hrvatske i Srbije, koje su sličnosti i razlike između njihovih opisa, te da li se u njima javljaju kulturni stereotipi. To će nam na kraju pomoći da shvatimo kakva je bila opšta slika Balkana u očima stranaca, u ovom slučaju Italijana i Nemaca, u osamnaestom i devetnaestom veku.

Snimak je zabeležen na konferenciji „Jezik, književnost, teorija" koja je od 27. do 28. aprila 2018. održana na filozofskom fakultetu u Nišu.

Urednik emisije: Nemanja Mitrović.