Studije o Makijaveliju – Iv Šarl Zarka

Australijski filozof Migel Vater, pisac jedne od najboljih savremenih studija o Makijaveliju („Između forme i događaja”), u tekstu „Istorija kao učinak slobodnog delovanja” daje originalno tumačenje odnosa vrline i sreće kod Makijavelija. Umesto da se usredsredi na odbranu jedne od te dve veličine, Vater problem fokusira na mesto njihovog susreta. Ako, kako kaže Makijaveli, u ljudskom delovanju, pa tako i u delovanju nekog vladara, uspeh podjednako zavisi i od sreće i od vrline, onda je potrebno pronaći odgovarajuće ponašanje koje podjednako vodi računa i o jednom i drugom. No, upravo se na tom mestu otvara problem. Naime, u kom trenutku čovekova slobodna volja postaje nemoćna i podređena transcendentnom autoritetu, bilo da tu transcendentnu veličinu nazovemo bog, sreća ili slučajnost? U minucioznoj analizi 25. poglavlja Makijavelijevog Vladara Vater ispisuje uzbudljiv tekst koji svedoči o majstorstvu Makijavelijevog pisanja i o prodornosti njegovih ideja.

Francuski filozof Iv Šarl Zarka poduhvata se istog zadatka, naime u tekstu „Novina u politici” on takođe analizira odnos vrline i sreće kod Makijavelija, s tim što se on usredsređuje na 6. poglavlje Vladara u kojem se nalazi čuveno mesto po kojem temelj svake države sačinjavaju „dobri zakoni i dobro oružje”. U svome tekstu Zarka nastoji da utvrdi u kojoj meri vrlina kao politička veličina nadvladava sreću kao natpolitički element, odnosno da li dobro oružje prethodi dobrim zakonima, ili su dobri zakoni uslov da se dođe do dobrog oružja. Dodamo li tome Makijavelijevu opsesiju domaćom vojskom kao činiocem stabilnosti jedne države, te situaciju u Italiji njegovog doba – kada su plaćeničke vojske odnosile prevagu – dobijamo tekst koji i posle 500 godina jednako pokreće i uznemirava, ali i tumače poput francuskog filozofa koji iz jednog od najkomentarisanijih tekstova u evropskoj istoriji izvlače motive koji su ostali skriveni.