Saveznici, francuske bombone i pirotski ćilim

Požutele stogodišnje fotografije i nekoliko zapisa očevidaca anas su jedini svedoci o tome kako je oslobođen Pirot u Prvom svetskom ratu. Oslobodiocima su, kako navodi Mila Panajotović, istoričarka u Muzeju Ponišavlja, darivali ćilime:

"Kažu da se general Franše d’Epere jedva kretao koliko je bio težak ćilim na njegovim leđima."

U Pirot je 13. oktobra 1918. godine prva ušla francuska konjička divizija, koju su većinom činili vojnici iz Senegala.

"Crni bre, crni ko tiganj, samo im se zubi beleju, govorili su tada Piroćanci", prenosi Mila Panajotović.

Legenda kaže da su vojnici pirotskoj deci delili bombone, a da su u znak zahvalnosti ćilimarke smislile šaru koja i danas nosi naziv "francuske bombone". Ćilimarstvo je poslednjih godina u krizi, a ta šara skoro je zaboravljena.

"Većinom se traže đulovi, gugutke na direci, venci", kaže ćilimarka Svetlana Manić, "Sve su to stare šare, a francuske bombone se slabo traže."

Prema elaboratu o zaštiti geografskog porekla pirotskog ćilima, zaštićeno je tačno 95 šara i 125 detalja. Jedna od zaštićenih šara su "francuske bombone".

Veliki je broj šara je zaista autentičan, tvrdi istoričarka umetnosti Radmila Vlatković: "I to je ono što obeležava pirotski ćilim, a nastale su upravo kao kreacija samih tkalja."

A pirotske tkalje zabeležile su i druge važne događaje, posvetile im šare i u njih utkale deo sebe. Zato su ćilimi iz Pirota jedinstveni po lepoti i kvalitetu.