Jača saradnja Nemačke i Vijetnama pokušaj Berlina da umanji zavisnost od Kine

Nemački kancelar Olaf Šolf je, u sklopu svoje četvorodnevne turneje u Jugoistočnoj Aziji koja uključuje učešće u međunarodnom ekonomskom forumu u Singapuru i sastanku "Grupe 20" u Indoneziji, 13. novembra posetio Vijetnam, gde se sastao sa premijerom Pam Min Ćinom i generalnim sekretarom Komunističke partije te zemlje Ngujen Fu Trongom.

Tokom Šolcove posete Hanoju dve zemlje su, između ostalog, potpisale ugovore o saradnji u oblasti energetike, infrastrukture i rada. Oni se odnose na nemačka ulaganja i transfer tehnologija u razvoj obnovljivih izvora energije u Vijetnamu, u izgradnju jedne od linija metroa u Hanoju, kao i na programe stručne obuke đaka i radnika iz te zemlje, te prihvatanje vijetnamskih radnika na privremeni rad u Nemačkoj.

Nemačka u komunističkoj zemlji sa 99 miliona stanovnika potražuje mlade stručnjake iz oblasti informativnih tehnologija i elektrotehnike, ali i niskokvalifikovane radnike koji bi mogli da služe u fabrikama za preradu hrane i ugostiteljstvu. S druge strane, vlada u Hanoju ima plan da kroz slanje 100.000 radnika godišnje na privremeni rad u inostranstvo stekne obrazovanu i veštu radnu snagu, ali i ublaži pritisak na domaći socijalni sistem.

Neposredno pred dolazak Šolca u Vijetnam, dve zemlje su potpisale i sporazum o produblljivanju vojne saradnje, što će, smatra se, rezultirati češćim posetama vijetnamskim lukama nemačkih ratnih brodova, koji na podsticaj Vašingtona uzimaju sve više učešća u patrolama u Indijskom okeanu, Južnom i Istočnom kineskom moru. To je u interesu Hanoja, koji se sa Kinom spori oko voda i ostrva u Južnom kineskom moru. Ipak, ocenjuju nemački analitičari, za razliku od ekonomske, vojna saradnja između dve zemlje ne može prevazići nivo simboličnog, i zbog želje Hanoja da održi korektne odnose sa svojim moćnim severnim susedom i zbog percepcije u Nemačkoj da je vijetnamska država nedemokratska.

Cilj umanjanje ekonomskog oslanjanja na Peking

Šolcova dvodnevna poseta Hanoju, ocenjuju politički analitičari, važna je u pogledu smanjenja zavisnosti nemačke ekonomije od Kine, gde nemačke kompanije iz automobilske, mašinske i elektronske industrije neretko ostvaruju između petine i trećine svojih ukupnih prihoda.

Početkom ovog meseca nemački premijer je nakratko posetio Peking, uprkos kritikama koalicionih partnera, naročito iz redova Zelenih, koji zahtevaju ekonomsko udaljavanje od Kine, jer u njoj vide autoritarni režim koji guši ljudske slobode, preti tajvanskoj demokratiji i kroz investicije u telekomunikacije i stratešku saobraćajnu i energetsku infrastrukturu nastoji da ostvari politički uticaj u zemljama saveznicima SAD i drugde.

Tokom posete Šolca Pekingu potpisan je kolosalni ugovor vredan 17 milijardi dolara za kupovinu 140 "Erbasovih" aviona, a nemački proizvođači automobila najavili su dalje investicije u izgradnju i proširivanje postrojenja u Kini.

Ipak, dok se Šolc u kineskoj prestonici zadržao jedva 11 časova, u Hanoju je proveo dva dana, tako da poseta Vijetnamu, osim korisne ekonomske diversifikacije, ima i unutrašnji politički smisao – zadovoljenje snaga koje zagovaraju čvršći stav prema najmnogoljudnijoj zemlji sveta i traže labavljenje ekonomskih veza s njom.

Interesantno je da je Nemačka, iako najveći trgovinski partner Vijetnama u EU, drugi na listi investitora iz tog ekonomsko-političkog bloka za Hanoj – prvi je Holandija. S druge strane, mnogoljudna zemlja s Indokineskog poluostrva, koja se velikom brzinom razvija od početka devedesetih naovamo, najveći je spoljnotrgovinski partner Nemačke među državama članicama Udruženja zemalja Jugoistočne Azije (ASEAN).

I dok je suština Šolcove posete Vijetnamu u produbljivanju ekonomske razmene, on nije propustio, javljaju azijski mediji, da od domaćina zatraži da se jasno odrede prema intervenciji Rusije u Ukrajini, koju je okarakterisao kao agresiju, kršenje međunarodnog prava i opasni presedan. Naime, Vijetnam tradicionalno ima vrlo dobre političke i snažne vojne odnose s Rusijom koji datiraju još iz doba Sovjetskog Saveza i Hladnog rata, te se do sada uzdržavao da u Ujedinjenim nacijama podrži rezolucije koje osuđuju delovanje Rusije u Ukrajini.

Taj zahtev nemačkog lidera, međutim, ima više smisla kao gest usmeren na javnost u sopstvenoj zemlji, jer je teško poverovati da će naići na odjek u Vijetnamu, koji je nacija strasno posvećena ostvarivanju nezavisnosti u vođenju spoljne i unutrašnje politike i zemlja koja je dobijala sovjetsku političku i vojnu pomoć ne samo tokom krvavog rata protiv SAD već i u odnosu na Maovu Kinu tokom sukoba sa njom sedamdesetih godina prošlog veka.

Veliki potencijal za ekonomsku saradnju Berlina i Hanoja

Vijetnamski premijer Pam Min Ćin nemačkom gostu je preneo želju da Berlin nastavi transfere tehnologije i znanja oblasti eksploatacije obnovljivih izvora energije, nemačkog modela obrazovanja stručnih kadrova i digitalizacije i naglasio komparativne prednosti svoje zemlje, kao što su politička stabilnost, obilje mlade radne snage i niski troškovi poslovanja.

U trenutku kada je počinjala epidemija novog koronavirusa u Vijetnamu poslovalo je preko 350 nemačkih preduzeća, koja su, skupa sa vladom u Berlinu, provodila 437 projekata vrednih 2,3 milijarde dolara.

U 2020. ukupna ekonomska razmena između dve zemlje iznosila je oko 11,5 milijardi, 2021. 7,8 milijardi, a u prvih devet meseci ove godine je već dostigla 9,45 milijardi američkih dolara.

Nemačka u Vijetnam izvozi velike količine lekova, mašine i instrumente, dok azijska država u najveću evropsku ekonomiju eksportuje audio i video opremu, obuću i kafu.

Valja napomenuti i da je vlada u Berlinu, uz Svetsku banku i Francusku, glavni kreditor u pozajmici od dve milijarde dolara koju je Vijetnam uzeo 2021. radi razvoja oblasti na krajnjem jugu zemlje.

Prostora za dalje osetno unapređenje ekonomske saradnje između dve zemlje nesumnjivo ima, s obzirom na njihov ekonomski potencijal i činjenicu da je Nemačka tek 17. najveći investitor u bivšoj francuskoj koloniji. Pogotovo stoga što za produbljivanje ekonomske razmene već postoje odgovarajući okviri: Vijetnam, čija ekonomija već pune tri decenije raste visokom stopom od pet do devet i po procenata godišnje, je 2011. s Nemačkom potpisao dogovor o strateškom partnerstvu, a 2020. sa čitavom EU sporazum o slobodnoj trgovini.

Valja primetiti i da su brojni sporazumi potpisani tokom Šolcove posete pokazali da su dve zemlje prevladale skandal iz 2017. kada su vijetnamske obaveštajne službe u po bela dana i u sred Berlina otele bivšeg rukovodioca državne energetske komanije "Petro Vijetnam" Trin Sjuan Tana, koji je u Nemačkoj zatražio azil, nakon čega su iz Nemačke bila proterana dva službenika vijetnamske ambasade.